Trong nhiều giao dịch như mua bán nhà đất, tặng cho tài sản, thế chấp tài sản, các bên thường ký tay hoặc lập hợp đồng riêng mà không thực hiện công chứng. Việc hợp đồng thiếu công chứng khi pháp luật bắt buộc dễ khiến giao dịch bị vô hiệu. Bài viết phân tích quy định pháp luật, rủi ro và ví dụ thực tế để giúp bạn bảo vệ quyền lợi tốt nhất.
>>> Xem thêm: Dịch vụ tại văn phòng công chứng giúp bạn tiết kiệm thời gian và chi phí.
1. Khi nào hợp đồng bắt buộc phải công chứng? 📚
Theo Điều 167 Luật Đất đai 2013, các hợp đồng sau bắt buộc phải công chứng hoặc chứng thực: mua bán, tặng cho, chuyển nhượng, thế chấp, góp vốn bằng quyền sử dụng đất. Điều 459 và 502 Bộ luật Dân sự 2015 cũng yêu cầu việc chuyển quyền sở hữu nhà, đất phải lập thành văn bản và được công chứng. Vì vậy, nếu thuộc nhóm giao dịch bắt buộc mà các bên lập hợp đồng viết tay, đó sẽ là hợp đồng thiếu công chứng và có nguy cơ không được pháp luật công nhận.
2. Hợp đồng thiếu công chứng có vô hiệu không? ⚠️
Theo Điều 129 BLDS 2015, giao dịch dân sự vi phạm điều kiện về hình thức có thể bị tuyên vô hiệu nếu pháp luật yêu cầu phải công chứng. Tuy nhiên, khoản 2 Điều 129 quy định: nếu một bên đã thực hiện ít nhất hai phần ba nghĩa vụ, tòa có thể công nhận hiệu lực hợp đồng để bảo vệ quyền lợi chính đáng. Như vậy, hợp đồng thiếu công chứng không phải lúc nào cũng vô hiệu, nhưng rủi ro pháp lý rất cao.
>>> Xem thêm: Bạn chỉ cần ký, mọi thủ tục đã có dịch vụ sang tên sổ đỏ chuẩn bị và xử lý nhanh gọn.
3. Ví dụ thực tế về hợp đồng thiếu công chứng 🎯
Ví dụ: Anh A mua nền đất của chị B giá 900 triệu. Hai bên chỉ viết giấy tay nhận tiền và bàn giao đất sử dụng. Khi giá đất tăng, chị B không chịu ra công chứng. Anh A kiện yêu cầu công nhận hợp đồng. Tòa án buộc phải xem xét: anh A đã thanh toán đủ tiền, nhận đất và sử dụng ổn định. Vì đã thực hiện gần như toàn bộ nghĩa vụ, tòa có thể công nhận giao dịch theo khoản 2 Điều 129 BLDS 2015. Ví dụ khác: Anh C mua xe ô tô cũ nhưng không công chứng sang tên theo Điều 6 Thông tư 58/2020. Khi xảy ra tai nạn, quyền sở hữu xe không được xác nhận rõ, dẫn đến tranh chấp trách nhiệm bồi thường.
>>> Xem thêm: Bạn sẽ tránh được rất nhiều phiền phức nếu nắm kỹThủ tục làm sổ đỏ.
4. Rủi ro khi giao dịch bằng hợp đồng thiếu công chứng ⛔
Các rủi ro thường gặp gồm: • Hợp đồng dễ bị tuyên vô hiệu và phải hoàn trả cho nhau. • Tài sản có thể bị bán cho người thứ ba. • Không chứng minh được việc giao tiền hoặc quyền sở hữu. • Bên bán có thể phủ nhận giao dịch vì hợp đồng không hợp lệ. • Gây khó khăn khi sang tên, đăng bộ hoặc thế chấp tài sản.
>>> Xem thêm: Toàn bộ quy trình Thủ tục công chứng chỉ trong vài bước đơn giản.
5. Khi nào hợp đồng không công chứng vẫn được công nhận? ✔️
Tòa án có thể công nhận giao dịch nếu đáp ứng: • Một bên hoặc cả hai bên đã thực hiện phần lớn nghĩa vụ. • Giao dịch rõ ràng, không nhằm trốn thuế hoặc che giấu mục đích bất hợp pháp. • Không xâm phạm quyền lợi người thứ ba. Tuy nhiên, dù có khả năng được công nhận, các bên vẫn cần hoàn thiện thủ tục công chứng để đảm bảo an toàn pháp lý.
>>> Xem thêm: Phí công chứng có thể thương lượng được không?
6. Kết luận
Một hợp đồng thiếu công chứng trong trường hợp pháp luật bắt buộc thường bị coi là vi phạm hình thức và có nguy cơ vô hiệu. Dù tòa án có thể linh hoạt công nhận nếu các bên đã thực hiện gần hết nghĩa vụ, rủi ro vẫn rất lớn. Để tránh mất tiền hoặc mất tài sản, các bên nên kiểm tra kỹ quy định pháp luật và thực hiện đầy đủ thủ tục công chứng khi ký kết hợp đồng.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay vớiVăn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
