Tranh chấp đất ao, mương liền kề: xử lý ra sao theo luật đất đai?
Trong thực tế, các vụ tranh chấp đất ao mương xảy ra khá phổ biến, đặc biệt ở khu vực nông thôn – nơi ranh giới đất liền kề giữa các hộ gia đình thường chỉ dựa vào ao, mương, hàng cây hoặc lối đi. Khi phát sinh tranh chấp, việc giải quyết cần căn cứ vào quy định của Luật Đất đai để đảm bảo quyền lợi hợp pháp của các bên và giữ gìn tình làng nghĩa xóm. Bài viết này sẽ phân tích chi tiết căn cứ pháp lý, cách xử lý và ví dụ thực tế về tranh chấp đất ao mương.
>>> Xem thêm: Văn phòng công chứng hỗ trợ dịch vụ công chứng tại nhà, bệnh viện,…
1. Căn cứ pháp lý về tranh chấp đất ao mương 📜
Một số quy định quan trọng được áp dụng khi xử lý tranh chấp đất ao mương gồm:
Điều 12 Luật Đất đai 2013: Nghiêm cấm hành vi lấn chiếm đất, hủy hoại mốc giới, làm sai lệch hồ sơ đất đai.
Điều 175 Bộ luật Dân sự 2015: Ranh giới giữa các thửa đất được xác định theo thỏa thuận, quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền hoặc theo tập quán.
Điều 202, 203 Luật Đất đai 2013: Quy định trình tự giải quyết tranh chấp đất đai, bao gồm hòa giải bắt buộc tại UBND cấp xã trước khi khởi kiện ra Tòa án.
Nghị định 43/2014/NĐ-CP (sửa đổi bởi Nghị định 148/2020/NĐ-CP): Hướng dẫn thủ tục cấp sổ đỏ, xác định ranh giới, diện tích đất.
👉 Như vậy, khi có tranh chấp liên quan đến đất ao, mương liền kề, cần dựa vào giấy tờ quyền sử dụng đất, hồ sơ đo đạc và thực tế sử dụng đất để giải quyết.
2. Nguyên nhân dẫn đến tranh chấp đất ao mương ❗
Một số nguyên nhân phổ biến gồm:
Ranh giới không rõ ràng: Ao, mương thường chỉ là ranh giới tự nhiên, không có mốc giới cố định.
Chuyển nhượng, thừa kế đất nhưng không đo đạc chính xác, dẫn đến mâu thuẫn về diện tích.
Hàng xóm lấn chiếm đất bằng cách dịch chuyển mốc giới, san lấp ao mương.
Sử dụng đất lâu dài nhưng không có sổ đỏ, khiến việc xác định quyền sở hữu gặp khó khăn.
Theo Điều 202 Luật Đất đai 2013, hòa giải bắt buộc tại UBND cấp xã là bước đầu tiên. UBND xã sẽ:
Tổ chức đối thoại giữa các bên.
Mời cán bộ địa chính đo đạc, xác định mốc giới.
Lập biên bản hòa giải thành hoặc không thành.
3.3. Khởi kiện ra Tòa án nhân dân
Nếu hòa giải không thành, các bên có thể khởi kiện tại Tòa án nhân dân có thẩm quyền theo Điều 203 Luật Đất đai 2013. Tòa án sẽ căn cứ vào:
Hồ sơ đất đai, sổ đỏ.
Chứng cứ các bên cung cấp.
Kết quả thẩm định thực tế.
👉 Kết quả giải quyết có thể là: công nhận quyền sử dụng đất, buộc trả lại phần đất lấn chiếm, hoặc chia lại ranh giới.
4. Ví dụ minh họa thực tế 📚
Trường hợp tại Nam Định: Gia đình ông A và ông B có thửa đất liền kề, ngăn cách bởi một mương nhỏ rộng khoảng 1m. Năm 2022, ông B san lấp mương và xây tường rào, lấn sang đất của ông A khoảng 20m². Ông A làm đơn gửi UBND xã yêu cầu hòa giải. Sau khi đo đạc, xác minh hồ sơ, cơ quan địa chính xác nhận diện tích đất bị lấn chiếm đúng như ông A trình bày. Kết quả: UBND xã yêu cầu ông B tháo dỡ tường rào, khôi phục lại ranh giới mương.
>>> Xem thêm: Thủ tục công chứng hợp đồng vay tài sản thực hiện như thế nào?
5. Lưu ý khi giải quyết tranh chấp đất ao mương 📌
Luôn ưu tiên hòa giải để giữ tình cảm láng giềng.
Chuẩn bị đầy đủ giấy tờ pháp lý và chứng cứ.
Không tự ý lấn chiếm, tháo dỡ công trình khi chưa có quyết định của cơ quan có thẩm quyền.
Nên nhờ luật sư hoặc văn phòng luật tư vấn trong trường hợp phức tạp.
Các vụ tranh chấp đất ao mương thường phát sinh do ranh giới không rõ ràng và thiếu giấy tờ pháp lý. Để xử lý hiệu quả, người dân cần nắm rõ quy định của Luật Đất đai 2013, tiến hành hòa giải tại UBND xã và khởi kiện ra Tòa nếu cần thiết. Việc chuẩn bị chứng cứ đầy đủ và tuân thủ đúng trình tự pháp luật sẽ giúp bảo vệ quyền lợi hợp pháp và tránh mâu thuẫn kéo dài.
👉 Nếu bạn đang gặp tranh chấp đất ao mương, hãy bắt đầu bằng việc thu thập chứng cứ, đề nghị hòa giải tại xã và cân nhắc sự hỗ trợ của luật sư để đảm bảo kết quả khách quan.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
