Vi phạm thiện chí, trung thực: Công chứng viên có được ký?
Trong hoạt động giao kết và thực hiện hợp đồng, nguyên tắc thiện chí, trung thực là nền tảng bảo đảm sự công bằng và an toàn pháp lý cho các bên. Thực tiễn cho thấy không ít trường hợp hợp đồng được lập ra với mục đích che giấu thông tin, tạo lợi thế bất công hoặc gây thiệt hại cho bên còn lại. Khi nhận thấy giao dịch có dấu hiệu vi phạm nguyên tắc này, công chứng viên không chỉ có quyền mà còn có nghĩa vụ từ chối công chứng thiện chí nhằm ngăn ngừa rủi ro pháp lý và bảo vệ trật tự pháp luật. Việc từ chối công chứng trong trường hợp này có cơ sở rõ ràng từ các quy định của pháp luật dân sự và pháp luật về công chứng.
>>> Xem thêm: Top 10 văn phòng công chứng hỗ trợ dịch vụ pháp lý uy tín cho khách hàng
1. Nguyên tắc thiện chí, trung thực trong giao kết hợp đồng
Theo khoản 3 Điều 3 Bộ luật Dân sự 2015, các chủ thể khi xác lập, thực hiện và chấm dứt quyền, nghĩa vụ dân sự phải tuân thủ nguyên tắc thiện chí, trung thực. Nguyên tắc này đòi hỏi các bên:
Cung cấp thông tin đầy đủ, chính xác;
Không che giấu sự thật có thể ảnh hưởng đến quyết định giao kết hợp đồng;
Không lợi dụng sự thiếu hiểu biết của bên kia để trục lợi.
Việc vi phạm nguyên tắc thiện chí, trung thực làm mất đi nền tảng tự nguyện và bình đẳng của giao dịch dân sự.
2. Biểu hiện của hợp đồng vi phạm nguyên tắc thiện chí, trung thực
Trong thực tiễn công chứng, các hợp đồng vi phạm nguyên tắc thiện chí, trung thực thường có những dấu hiệu như:
Cố tình che giấu tình trạng pháp lý thực tế của tài sản;
Khai báo không đúng về chủ thể có quyền đối với tài sản;
Thỏa thuận nhằm lách luật, trốn tránh nghĩa vụ tài chính;
Giao kết hợp đồng với mục đích gây thiệt hại cho bên thứ ba.
Những biểu hiện này cho thấy giao dịch không bảo đảm tính minh bạch và tiềm ẩn nguy cơ tranh chấp.
Theo Điều 7 Luật Công chứng 2014, công chứng viên phải tuân thủ Hiến pháp và pháp luật, chịu trách nhiệm về tính hợp pháp của văn bản công chứng. Đồng thời, khoản 4 Điều 44 Luật Công chứng 2014 quy định công chứng viên có quyền từ chối công chứng nếu hợp đồng, giao dịch vi phạm pháp luật hoặc trái đạo đức xã hội.
Hợp đồng vi phạm nguyên tắc thiện chí, trung thực được coi là vi phạm pháp luật dân sự, do đó công chứng viên có đầy đủ căn cứ để từ chối công chứng thiện chí nhằm phòng ngừa hậu quả pháp lý phát sinh.
4. Từ chối công chứng thiện chí – quyền hay nghĩa vụ của công chứng viên
Việc từ chối công chứng trong trường hợp hợp đồng thiếu thiện chí, trung thực không chỉ là quyền mà còn là nghĩa vụ nghề nghiệp của công chứng viên. Nếu vẫn tiến hành công chứng cho giao dịch có dấu hiệu gian dối, công chứng viên có thể:
Bị xem xét trách nhiệm bồi thường thiệt hại;
Bị xử lý kỷ luật hoặc xử phạt hành chính;
Ảnh hưởng đến uy tín và trách nhiệm nghề nghiệp.
Do đó, từ chối công chứng thiện chí là biện pháp bảo vệ cả người yêu cầu công chứng và chính công chứng viên.
5. Hậu quả pháp lý nếu vẫn công chứng hợp đồng vi phạm thiện chí
Trường hợp hợp đồng vi phạm nguyên tắc thiện chí, trung thực nhưng vẫn được công chứng, giao dịch có nguy cơ cao bị Tòa án tuyên vô hiệu theo quy định của Bộ luật Dân sự 2015. Khi đó:
Văn bản công chứng có thể bị tuyên vô hiệu;
Các bên phải hoàn trả cho nhau những gì đã nhận;
Công chứng viên có thể bị liên đới trách nhiệm nếu có lỗi.
Điều này cho thấy vai trò quan trọng của việc từ chối công chứng thiện chí ngay từ giai đoạn đầu.
>>> Xem thêm: Dịch vụ công chứng hỗ trợ người dân hoàn thiện thủ tục pháp lý nhanh chóng
6. Ví dụ thực tế về từ chối công chứng thiện chí
Ông A yêu cầu công chứng hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất cho bà B nhưng cố tình không cung cấp thông tin về việc thửa đất đang bị thế chấp tại ngân hàng. Qua quá trình kiểm tra hồ sơ và xác minh, công chứng viên phát hiện dấu hiệu che giấu thông tin nhằm chuyển dịch tài sản trái pháp luật.
Trong trường hợp này, công chứng viên có căn cứ rõ ràng để từ chối công chứng thiện chí do hợp đồng vi phạm nguyên tắc trung thực, minh bạch trong giao kết.
>>> Xem thêm: Hợp đồng thuê nhà có cần công chứng không? Nếu có thì công chứng ở đâu?
Kết luận
Từ chối công chứng thiện chí là biện pháp pháp lý cần thiết khi hợp đồng vi phạm nguyên tắc thiện chí, trung thực trong giao kết và thực hiện giao dịch. Việc từ chối công chứng không chỉ bảo đảm tuân thủ pháp luật mà còn góp phần phòng ngừa tranh chấp, bảo vệ quyền lợi của các bên và giữ gìn sự an toàn pháp lý cho xã hội.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay vớiVăn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
