Có thể rút lại văn bản từ chối nhận di sản sau khi công chứng không?
Trong quá trình phân chia di sản thừa kế, có không ít trường hợp người thừa kế ban đầu tự nguyện lập văn bản từ chối nhận di sản, nhưng sau đó lại thay đổi ý định và muốn nhận lại phần di sản của mình. Khi đó, nhiều người thắc mắc liệu có thể rút lại văn bản từ chối nhận di sản sau khi công chứng hay không. Bài viết dưới đây sẽ phân tích rõ quy định pháp luật hiện hành, điều kiện và hậu quả pháp lý của việc rút lại văn bản từ chối để bạn đọc hiểu đúng và thực hiện đúng thủ tục.
Quyền từ chối nhận di sản được quy định tại Điều 620 Bộ luật Dân sự năm 2015:
“Người thừa kế có quyền từ chối nhận di sản, trừ trường hợp việc từ chối nhằm trốn tránh nghĩa vụ tài sản của mình đối với người khác. Việc từ chối nhận di sản phải được lập thành văn bản và gửi đến người quản lý di sản, những người thừa kế khác hoặc cơ quan có thẩm quyền.”
Theo đó, việc từ chối nhận di sản chỉ hợp pháp khi được thể hiện bằng văn bản, có chứng thực hoặc công chứng hợp lệ, và được lập trước khi di sản được chia. Tuy nhiên, pháp luật hiện hành không có quy định cụ thể về việc rút lại văn bản từ chối nhận di sản, mà vấn đề này được hiểu dựa trên nguyên tắc ý chí tự nguyện trong giao dịch dân sự.
Có thể rút lại văn bản từ chối nhận di sản sau khi công chứng không?
Theo bản chất pháp lý, văn bản từ chối nhận di sản là một giao dịch dân sự đơn phương, thể hiện ý chí của người thừa kế về việc không nhận phần di sản được hưởng.
Nếu văn bản chưa được nộp cho cơ quan có thẩm quyền hoặc chưa được sử dụng làm căn cứ chia di sản, thì người lập có quyền rút lại văn bản này.
Ngược lại, nếu văn bản đã được công chứng và sử dụng để thực hiện việc chia di sản, hoặc đã làm phát sinh hậu quả pháp lý đối với người khác, thì việc rút lại không còn được chấp nhận.
Như vậy: ➡️ Có thể rút lại văn bản từ chối nhận di sản nếu:
Việc chia di sản chưa được tiến hành;
Văn bản chưa được nộp cho cơ quan quản lý di sản hoặc tòa án;
Việc rút lại không gây ảnh hưởng quyền lợi hợp pháp của người khác.
➡️ Không thể rút lại nếu:
Di sản đã được chia xong;
Văn bản đã được sử dụng trong hồ sơ pháp lý (như công chứng, sang tên, khai nhận di sản…);
Việc rút lại có dấu hiệu lợi dụng để gian dối, chiếm đoạt hoặc gây thiệt hại cho người khác.
Nếu thuộc trường hợp được phép, người thừa kế có thể rút lại văn bản từ chối nhận di sản theo quy trình sau:
Bước 1. Chuẩn bị hồ sơ:
Đơn đề nghị rút lại văn bản từ chối nhận di sản (ghi rõ lý do rút lại);
Bản chính văn bản từ chối nhận di sản đã công chứng;
Giấy tờ nhân thân (CCCD/Hộ chiếu);
Giấy tờ chứng minh quyền thừa kế (giấy chứng tử, sổ hộ khẩu, giấy khai sinh…).
Bước 2. Nộp hồ sơ tại tổ chức hành nghề công chứng nơi đã công chứng văn bản từ chối trước đó.
Bước 3. Công chứng viên xem xét và xác nhận việc rút lại:
Nếu việc rút lại hợp pháp, tự nguyện, không trái quy định, công chứng viên sẽ lập văn bản xác nhận rút lại hoặc hủy bỏ văn bản từ chối nhận di sản trước đó.
Nếu thấy việc rút lại trái quy định hoặc gây thiệt hại, công chứng viên có thể từ chối chứng nhận và hướng dẫn người dân thực hiện thủ tục khác (như khởi kiện hoặc yêu cầu tòa án giải quyết).
Hậu quả pháp lý của việc rút lại văn bản từ chối nhận di sản
Khi văn bản từ chối nhận di sản được rút lại hợp pháp, người rút lại sẽ:
Khôi phục quyền thừa kế của mình như ban đầu;
Được tham gia phân chia di sản cùng những người thừa kế khác;
Chịu trách nhiệm về nghĩa vụ tài sản liên quan (nếu có) như các đồng thừa kế khác.
Tuy nhiên, nếu việc rút lại diễn ra sau khi di sản đã được chia hoặc sang tên, thì người này không còn quyền yêu cầu chia lại di sản, trừ trường hợp chứng minh được văn bản từ chối ban đầu vô hiệu (ví dụ: bị ép buộc, bị lừa dối…).
Một số lưu ý quan trọng khi rút lại văn bản từ chối nhận di sản
Việc rút lại phải tự nguyện, không bị ép buộc.
Phải thực hiện bằng văn bản và có công chứng hoặc chứng thực hợp lệ.
Nên thực hiện sớm trước khi di sản được chia hoặc sang tên để tránh mất quyền.
Trường hợp có nhiều người thừa kế, nên thông báo cho tất cả để tránh tranh chấp phát sinh.
Nếu có tranh chấp hoặc mâu thuẫn, người thừa kế nên yêu cầu Tòa án nhân dân có thẩm quyền giải quyết.
Kết luận
Tóm lại, người thừa kế vẫn có thể rút lại văn bản từ chối nhận di sản nếu việc chia di sản chưa được thực hiện và việc rút lại không vi phạm pháp luật hoặc xâm phạm quyền lợi của người khác. Tuy nhiên, sau khi văn bản đã được công chứng và làm phát sinh hậu quả pháp lý, thì việc rút lại sẽ không còn giá trị. Vì vậy, người dân nên suy nghĩ kỹ trước khi lập văn bản từ chối nhận di sản, đồng thời tham khảo ý kiến công chứng viên hoặc luật sư để đảm bảo quyền lợi hợp pháp của mình.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay vớiVăn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
