Có nên nhờ công chứng viên tư vấn trước khi ký hợp đồng đặt cọc?
Trong các giao dịch mua bán nhà đất, nhiều tranh chấp phát sinh không phải ở hợp đồng chuyển nhượng mà bắt nguồn ngay từ giai đoạn đặt cọc. Thực tế cho thấy, việc thiếu hiểu biết pháp lý hoặc tin tưởng quá mức vào mẫu hợp đồng có sẵn khiến bên mua hoặc bên bán chịu rủi ro lớn. Tư vấn công chứng trước khi đặt cọc đang được xem là một giải pháp phòng ngừa tranh chấp hiệu quả, đặc biệt với các giao dịch bất động sản có giá trị cao. Vậy có nên nhờ công chứng viên tư vấn trước khi ký hợp đồng đặt cọc hay không? Bài viết dưới đây sẽ phân tích rõ dưới góc độ pháp luật và thực tiễn.
>>> Xem thêm: Khi vội vàng sang tên sổ đỏ, nên chọnvăn phòng công chứng nào để không bị chậm tiến độ?
1. Hợp đồng đặt cọc – khâu dễ phát sinh rủi ro pháp lý nhất
Theo “Điều 328 Bộ luật Dân sự 2015”, đặt cọc là biện pháp bảo đảm thực hiện nghĩa vụ dân sự. Tuy nhiên, pháp luật không quy định mẫu hợp đồng đặt cọc thống nhất, cũng không bắt buộc phải công chứng.
Chính vì vậy, trên thực tế:
Hợp đồng đặt cọc thường do các bên tự soạn;
Nội dung nhiều khi sơ sài, thiếu điều khoản xử lý rủi ro;
Không làm rõ tình trạng pháp lý nhà đất hoặc quyền định đoạt của bên bán.
Đây là nguyên nhân khiến tranh chấp về đặt cọc chiếm tỷ lệ lớn trong các vụ án dân sự liên quan đến nhà đất.
2. Công chứng viên có được tư vấn trước khi ký hợp đồng đặt cọc không?
2.1. Cơ sở pháp lý cho hoạt động tư vấn của công chứng viên
Theo “Luật Công chứng 2014” (đang còn hiệu lực), công chứng viên có trách nhiệm:
Giải thích quyền, nghĩa vụ và hậu quả pháp lý của việc giao kết hợp đồng;
Kiểm tra tính hợp pháp của nội dung giao dịch;
Từ chối công chứng nếu hợp đồng vi phạm pháp luật.
Pháp luật không giới hạn việc tư vấn chỉ diễn ra tại thời điểm công chứng, do đó, việc tư vấn công chứng trước khi đặt cọc là hoàn toàn phù hợp với chức năng nghề nghiệp của công chứng viên.
>>> Xem thêm: Quy trình chuẩn củadịch vụ làm sổ đỏ theo quy định pháp luật
2.2. Tư vấn trước khác gì với công chứng hợp đồng?
Cần phân biệt rõ:
Tư vấn trước khi đặt cọc: Công chứng viên xem xét hồ sơ, dự thảo hợp đồng, cảnh báo rủi ro pháp lý;
Công chứng hợp đồng đặt cọc: Là bước xác lập giá trị chứng cứ và giá trị pháp lý cao hơn cho hợp đồng.
Tư vấn trước không làm phát sinh hiệu lực pháp lý của hợp đồng, nhưng giúp các bên tránh những sai sót nghiêm trọng ngay từ đầu.
3. Lợi ích của việc tư vấn công chứng trước khi đặt cọc
3.1. Kiểm tra quyền định đoạt và tình trạng pháp lý nhà đất
Công chứng viên có thể hỗ trợ kiểm tra:
Nhà đất có thuộc tài sản chung hay không;
Có đang bị kê biên, thế chấp, tranh chấp;
Có liên quan đến thừa kế hoặc quyết định thu hồi đất.
Đây là bước mà người dân thường bỏ qua khi tự ký hợp đồng đặt cọc.
3.2. Soát lỗi điều khoản phạt cọc và bồi thường
Nhiều hợp đồng đặt cọc ghi:
Phạt cọc không đúng bản chất pháp lý;
Điều khoản mâu thuẫn với “Điều 328 Bộ luật Dân sự 2015”;
Không xác định rõ lỗi của từng bên.
Việc tư vấn trước giúp đảm bảo điều khoản phạt cọc đủ chặt chẽ và có khả năng được Tòa án chấp nhận nếu xảy ra tranh chấp.
3.3. Hạn chế rủi ro vô hiệu hợp đồng
Theo “Điều 117 Bộ luật Dân sự 2015”, hợp đồng có thể bị vô hiệu nếu:
Chủ thể không có năng lực hành vi phù hợp;
Mục đích, nội dung vi phạm điều cấm của luật;
Hình thức không phù hợp trong trường hợp luật có quy định.
Công chứng viên sẽ cảnh báo sớm các nguy cơ này trước khi các bên đặt bút ký.
>>> Xem thêm: Những lợi thế pháp lý khi làmCông chứng di chúc so với di chúc không công chứng
4. Trường hợp nào đặc biệt nên tư vấn công chứng trước khi đặt cọc?
Việc tư vấn công chứng trước khi đặt cọc đặc biệt cần thiết khi:
Nhà đất có giá trị lớn;
Giao dịch liên quan đến tài sản chung vợ chồng hoặc hộ gia đình;
Đặt cọc khi chưa đủ điều kiện ký hợp đồng mua bán;
Có thỏa thuận phạt cọc, hoàn cọc hoặc hủy bỏ hợp đồng;
Giao dịch thông qua người được ủy quyền.
Trong các trường hợp này, rủi ro pháp lý thường vượt quá khả năng tự đánh giá của người dân.
5. Có nên chỉ tư vấn mà không công chứng hợp đồng đặt cọc?
Về nguyên tắc:
Tư vấn trước giúp giảm rủi ro;
Công chứng hợp đồng giúp tăng giá trị chứng cứ và khả năng bảo vệ quyền lợi.
Do đó, trong các giao dịch quan trọng, tư vấn công chứng nên được xem là bước chuẩn bị, còn công chứng hợp đồng là bước hoàn thiện an toàn pháp lý.
6. Kết luận
Việc tư vấn công chứng trước khi đặt cọc không phải là thủ tục bắt buộc nhưng là giải pháp phòng ngừa rủi ro pháp lý rất hiệu quả trong giao dịch mua bán nhà đất. Công chứng viên không chỉ xác nhận chữ ký mà còn đóng vai trò “bộ lọc pháp lý”, giúp các bên nhận diện sớm các nguy cơ tranh chấp. Đối với các giao dịch có giá trị lớn hoặc tình trạng pháp lý phức tạp, việc nhờ công chứng viên tư vấn trước khi ký hợp đồng đặt cọc là lựa chọn cần thiết và nên được ưu tiên.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay vớiVăn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
