Sai chủ thể giao dịch: Văn bản công chứng có bị hủy?
Trong thực tiễn công chứng, việc xác định đúng chủ thể tham gia giao dịch là điều kiện tiên quyết bảo đảm giá trị pháp lý của hợp đồng. Tuy nhiên, không ít trường hợp hợp đồng được ký kết nhưng người ký không đúng đối tượng có quyền, nghĩa vụ đối với tài sản hoặc giao dịch. Khi xảy ra tình trạng sai chủ thể công chứng, giao dịch tiềm ẩn nguy cơ vô hiệu và văn bản công chứng có thể bị Tòa án tuyên hủy. Việc phân tích rõ căn cứ pháp lý của trường hợp này giúp các bên nhận diện rủi ro và bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình.
>>> Xem thêm: Văn phòng công chứng tại Hà Nội hỗ trợ thủ tục pháp lý chuyên nghiệp, đúng quy định
1. Vai trò của chủ thể trong giao dịch được công chứng
Theo Điều 117 Bộ luật Dân sự 2015, một trong những điều kiện có hiệu lực của giao dịch dân sự là chủ thể có năng lực pháp luật dân sự, năng lực hành vi dân sự phù hợp với giao dịch được xác lập. Trong hoạt động công chứng, chủ thể tham gia giao dịch phải là người có quyền định đoạt tài sản hoặc có thẩm quyền đại diện hợp pháp.
Việc xác định đúng chủ thể giúp:
Bảo đảm giao dịch phản ánh đúng quan hệ pháp lý;
Phòng ngừa tranh chấp phát sinh;
Giữ vững giá trị pháp lý của văn bản công chứng.
2. Các trường hợp sai chủ thể công chứng thường gặp
Thực tiễn cho thấy sai chủ thể công chứng thường phát sinh trong các trường hợp sau:
Người ký hợp đồng không phải là chủ sở hữu, người sử dụng hợp pháp tài sản;
Tài sản thuộc sở hữu chung nhưng chỉ một người đứng ra ký kết;
Người đại diện ký hợp đồng nhưng không có hoặc vượt quá phạm vi ủy quyền;
Nhầm lẫn giữa cá nhân và pháp nhân tham gia giao dịch.
Những trường hợp này đều làm cho giao dịch không đáp ứng điều kiện về chủ thể theo quy định pháp luật.
>>> Xem thêm: Quy trình thực hiệnthủ tục công chứng nhanh chóng, đảm bảo đúng pháp luật
3. Căn cứ pháp lý hủy văn bản công chứng do sai chủ thể
Theo Điều 117 và Điều 122 Bộ luật Dân sự 2015, giao dịch dân sự không đáp ứng điều kiện về chủ thể thì bị vô hiệu. Khi hợp đồng vô hiệu, văn bản công chứng gắn liền với giao dịch cũng mất đi cơ sở pháp lý tồn tại.
Bên cạnh đó, Điều 51 Luật Công chứng 2014 quy định văn bản công chứng có thể bị Tòa án tuyên vô hiệu nếu việc công chứng không đúng quy định pháp luật. Do đó, trường hợp sai chủ thể công chứng là căn cứ quan trọng để Tòa án xem xét hủy văn bản công chứng.
4. Trách nhiệm của công chứng viên trong việc xác định đúng chủ thể
Theo Điều 7 và Điều 17 Luật Công chứng 2014, công chứng viên có trách nhiệm:
Kiểm tra giấy tờ chứng minh tư cách chủ thể;
Xác minh quyền định đoạt tài sản;
Đánh giá thẩm quyền đại diện trong trường hợp giao dịch thông qua người đại diện.
Nếu công chứng viên không thực hiện đầy đủ nghĩa vụ này dẫn đến sai chủ thể công chứng, công chứng viên có thể phải chịu trách nhiệm pháp lý tương ứng.
5. Hậu quả pháp lý của việc hủy văn bản công chứng do sai chủ thể
Khi văn bản công chứng bị hủy do sai chủ thể:
Giao dịch bị coi là không có hiệu lực pháp luật;
Các bên phải hoàn trả cho nhau những gì đã nhận theo Điều 131 BLDS 2015;
Bên có lỗi gây thiệt hại phải bồi thường;
Công chứng viên có thể bị xem xét trách nhiệm bồi thường, kỷ luật hoặc xử phạt hành chính.
Việc hủy văn bản công chứng trong trường hợp này nhằm khôi phục trật tự pháp lý và bảo vệ quyền lợi hợp pháp của các bên liên quan.
6. Ví dụ thực tế về hủy văn bản công chứng do sai chủ thể
Ông A ký hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất cho bà B, hợp đồng được công chứng hợp lệ. Tuy nhiên, sau đó Tòa án xác định thửa đất là tài sản chung của hộ gia đình nhưng chỉ mình ông A đứng ra ký hợp đồng mà không có sự đồng ý của các thành viên khác.
Trên cơ sở đó, Tòa án tuyên hợp đồng vô hiệu do sai chủ thể công chứng và quyết định hủy văn bản công chứng đã lập.
>>> Xem thêm: Chứng thực chữ ký nhanh chóng, tiết kiệm thời gian và chi phí
Kết luận
Sai chủ thể công chứng là một trong những nguyên nhân phổ biến dẫn đến việc hủy văn bản công chứng trong thực tiễn xét xử. Việc xác định đúng đối tượng tham gia giao dịch không chỉ là trách nhiệm của các bên mà còn là nghĩa vụ nghề nghiệp của công chứng viên. Nhận diện và phòng ngừa rủi ro về chủ thể là yếu tố then chốt để bảo đảm an toàn pháp lý cho các giao dịch được công chứng.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay vớiVăn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
