Tài sản chưa đủ điều kiện pháp lý: Công chứng viên xử lý sao?
Trong hoạt động công chứng, không phải mọi tài sản đều đủ điều kiện để đưa vào giao dịch và được công chứng. Thực tế cho thấy nhiều bên yêu cầu công chứng khi tài sản vẫn đang tranh chấp, chưa hoàn tất thủ tục pháp lý hoặc chưa đáp ứng điều kiện theo quy định của pháp luật. Khi đó, việc từ chối công chứng có điều kiện là biện pháp cần thiết nhằm ngăn ngừa rủi ro pháp lý và bảo đảm tính an toàn cho giao dịch. Đây không chỉ là quyền mà còn là nghĩa vụ của công chứng viên trong quá trình hành nghề.
>>> Xem thêm:Văn phòng công chứng Hà Nội công chứng bằng tốt nghiệp nhanh chóng, lấy ngay
1. Điều kiện pháp lý của tài sản trong giao dịch được công chứng
Theo quy định của pháp luật dân sự và pháp luật chuyên ngành, tài sản đưa vào giao dịch phải đáp ứng đầy đủ các điều kiện pháp lý nhất định. Đối với các giao dịch phổ biến như mua bán, chuyển nhượng, tặng cho tài sản, điều kiện cơ bản bao gồm:
Tài sản thuộc quyền sở hữu, quyền sử dụng hợp pháp của bên giao dịch;
Không thuộc diện bị cấm giao dịch;
Không đang có tranh chấp hoặc bị áp dụng biện pháp ngăn chặn;
Đáp ứng đầy đủ điều kiện theo luật chuyên ngành (đất đai, nhà ở, kinh doanh bất động sản…).
Nếu thiếu một trong các điều kiện trên, tài sản được coi là chưa đủ điều kiện pháp lý để công chứng.
2. Các trường hợp tài sản chưa đủ điều kiện pháp lý thường gặp
Trong thực tiễn công chứng, tài sản chưa đủ điều kiện pháp lý thường xuất hiện ở các trường hợp sau:
Quyền sử dụng đất chưa được cấp Giấy chứng nhận;
Nhà ở chưa hoàn công hoặc chưa đủ điều kiện đưa vào giao dịch;
Tài sản đang bị kê biên, thế chấp hoặc tranh chấp;
Tài sản hình thành trong tương lai nhưng chưa đủ điều kiện theo luật định;
Quyền sở hữu, quyền sử dụng còn phụ thuộc vào điều kiện phát sinh trong tương lai.
Những trường hợp này đều tiềm ẩn rủi ro cao nếu vẫn tiến hành công chứng.
>>> Xem thêm: Dịch vụ công chứng hợp đồng thuê nhà trọn gói, giúp bạn tiết kiệm thời gian
3. Căn cứ pháp lý để từ chối công chứng có điều kiện
Theo Điều 7 Luật Công chứng 2014, công chứng viên phải tuân thủ pháp luật và chịu trách nhiệm về tính hợp pháp của văn bản công chứng. Đồng thời, khoản 4 Điều 44 Luật Công chứng 2014 quy định công chứng viên có quyền từ chối công chứng nếu hợp đồng, giao dịch vi phạm pháp luật hoặc không đủ điều kiện để thực hiện.
Bên cạnh đó, Điều 117 Bộ luật Dân sự 2015 yêu cầu giao dịch dân sự phải đáp ứng điều kiện về chủ thể, nội dung và đối tượng giao dịch. Khi tài sản chưa đủ điều kiện pháp lý, đối tượng của giao dịch không hợp pháp, từ đó tạo căn cứ cho việc từ chối công chứng có điều kiện.
4. Từ chối công chứng có điều kiện – quyền hay nghĩa vụ của công chứng viên
Việc từ chối công chứng trong trường hợp tài sản chưa đủ điều kiện pháp lý không đơn thuần là quyền lựa chọn, mà là nghĩa vụ nghề nghiệp của công chứng viên. Nếu vẫn tiến hành công chứng, công chứng viên có thể:
Góp phần hợp thức hóa giao dịch trái pháp luật;
Đối mặt với trách nhiệm bồi thường thiệt hại;
Bị xử lý kỷ luật hoặc xử phạt hành chính.
Do đó, từ chối công chứng có điều kiện là biện pháp phòng ngừa rủi ro pháp lý hiệu quả và cần thiết.
5. Hậu quả pháp lý nếu vẫn công chứng khi tài sản chưa đủ điều kiện
Trường hợp hợp đồng liên quan đến tài sản chưa đủ điều kiện pháp lý nhưng vẫn được công chứng, giao dịch có nguy cơ cao bị Tòa án tuyên vô hiệu. Khi đó:
Văn bản công chứng có thể bị tuyên vô hiệu;
Các bên phải hoàn trả cho nhau những gì đã nhận;
Công chứng viên có thể bị xem xét trách nhiệm pháp lý nếu có lỗi.
Điều này cho thấy vai trò “chốt chặn pháp lý” quan trọng của công chứng viên trong việc kiểm soát điều kiện của tài sản giao dịch.
>>> Xem thêm:Dịch vụ sổ đỏ nhà đất rẻ, nhanh, uy tín tại Hà Nội
6. Ví dụ thực tế về từ chối công chứng có điều kiện
Ông A yêu cầu công chứng hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất cho bà B. Qua kiểm tra hồ sơ, công chứng viên phát hiện thửa đất chưa được cấp Giấy chứng nhận và đang trong quá trình xin hợp thức hóa quyền sử dụng.
Trong trường hợp này, do tài sản chưa đủ điều kiện pháp lý để giao dịch, công chứng viên có căn cứ rõ ràng để từ chối công chứng có điều kiện, đồng thời hướng dẫn các bên hoàn thiện thủ tục pháp lý trước khi thực hiện giao dịch.
Từ chối công chứng có điều kiện là cơ chế pháp lý quan trọng nhằm bảo đảm chỉ những tài sản đủ điều kiện pháp lý mới được đưa vào giao dịch và công chứng. Việc từ chối công chứng khi tài sản chưa đủ điều kiện không chỉ bảo vệ quyền lợi của các bên mà còn góp phần giữ vững trật tự pháp luật và an toàn pháp lý cho xã hội.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay vớiVăn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
