Công chứng gây thiệt hại: Có được yêu cầu hủy văn bản?
Trong thực tiễn giải quyết tranh chấp dân sự, không phải mọi văn bản công chứng đều bảo đảm an toàn pháp lý tuyệt đối. Có những trường hợp việc công chứng được thực hiện nhưng lại gây ra thiệt hại thực tế cho một hoặc nhiều chủ thể liên quan. Khi có căn cứ xác định hành vi công chứng trái quy định pháp luật và trực tiếp dẫn đến thiệt hại, việc hủy công chứng gây thiệt hại trở thành yêu cầu cần thiết nhằm khôi phục trật tự pháp lý và bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của người bị xâm hại.
>>> Xem thêm: Văn phòng công chứng hỗ trợ công chứng giấy tờ cho người nước ngoài?
1. Thiệt hại thực tế trong hoạt động công chứng là gì?
Thiệt hại thực tế trong hoạt động công chứng được hiểu là những tổn thất vật chất hoặc lợi ích hợp pháp bị mất mà các bên phải gánh chịu do việc công chứng không đúng quy định pháp luật. Thiệt hại này có thể bao gồm:
Thiệt hại về tài sản do giao dịch vô hiệu hoặc không thể thực hiện;
Chi phí phát sinh để khắc phục hậu quả của văn bản công chứng sai;
Mất cơ hội kinh doanh hoặc quyền, lợi ích hợp pháp khác.
Thiệt hại phải là có thật, xác định được và có mối quan hệ nhân quả với hành vi công chứng.
2. Các trường hợp công chứng gây thiệt hại thực tế thường gặp
Trong thực tiễn, việc công chứng gây thiệt hại thực tế thường xuất phát từ các trường hợp sau:
Công chứng hợp đồng khi không đủ điều kiện pháp lý theo quy định;
Không kiểm tra, xác minh đầy đủ hồ sơ, giấy tờ của các bên;
Ghi nhận sai nội dung giao dịch, sai chủ thể hoặc sai đối tượng giao dịch;
Công chứng giao dịch trái pháp luật nhưng không phát hiện hoặc cố tình bỏ qua.
Những sai sót này có thể khiến văn bản công chứng trở thành nguyên nhân trực tiếp dẫn đến thiệt hại.
Theo Điều 51 Luật Công chứng 2014, văn bản công chứng có thể bị Tòa án tuyên vô hiệu nếu việc công chứng không đúng quy định pháp luật. Đồng thời, theo Điều 117 và Điều 131 Bộ luật Dân sự 2015, giao dịch dân sự không đủ điều kiện có hiệu lực thì vô hiệu và các bên phải hoàn trả cho nhau những gì đã nhận.
Khi có căn cứ xác định:
Việc công chứng trái pháp luật;
Có thiệt hại thực tế phát sinh;
Có mối quan hệ nhân quả giữa hành vi công chứng và thiệt hại,
thì hủy công chứng gây thiệt hại là hệ quả pháp lý cần thiết để khắc phục hậu quả.
4. Mối quan hệ giữa hủy công chứng và trách nhiệm bồi thường thiệt hại
Việc hủy văn bản công chứng và trách nhiệm bồi thường thiệt hại là hai vấn đề pháp lý có liên quan chặt chẽ nhưng không đồng nhất. Hủy văn bản công chứng nhằm loại bỏ hiệu lực pháp lý của văn bản gây thiệt hại, trong khi bồi thường thiệt hại nhằm khắc phục tổn thất đã xảy ra.
Theo Luật Công chứng 2014, nếu thiệt hại phát sinh do lỗi của công chứng viên hoặc tổ chức hành nghề công chứng, thì các chủ thể này có thể phải:
Bồi thường thiệt hại cho người bị thiệt hại;
Chịu trách nhiệm kỷ luật hoặc xử phạt hành chính theo quy định.
5. Thẩm quyền hủy công chứng gây thiệt hại
Công chứng viên không có thẩm quyền tự ý hủy văn bản công chứng đã lập. Việc hủy công chứng gây thiệt hại chỉ được thực hiện trên cơ sở:
Bản án hoặc quyết định có hiệu lực pháp luật của Tòa án;
Kết quả giải quyết tranh chấp theo trình tự tố tụng.
Sau khi có phán quyết của Tòa án, tổ chức hành nghề công chứng có trách nhiệm ghi chú việc hủy vào hồ sơ công chứng và phối hợp xử lý hậu quả phát sinh.
>>> Xem thêm: Dịch vụ công chứng trọn gói, đảm bảo đúng quy định pháp luật
6. Ví dụ thực tế về hủy công chứng gây thiệt hại
Ông A ký hợp đồng mua bán nhà ở với bà B, hợp đồng được công chứng đầy đủ. Tuy nhiên, sau đó xác định căn nhà đang thuộc diện tranh chấp quyền sở hữu mà công chứng viên không kiểm tra, xác minh. Do giao dịch không thể thực hiện, ông A bị thiệt hại nghiêm trọng về tài sản.
Tòa án xác định việc công chứng không đúng quy định pháp luật và gây thiệt hại thực tế cho bên mua, từ đó tuyên hủy công chứng gây thiệt hại và xem xét trách nhiệm bồi thường của tổ chức hành nghề công chứng.
Hủy công chứng gây thiệt hại là cơ chế pháp lý cần thiết khi có căn cứ xác định việc công chứng trái pháp luật đã trực tiếp dẫn đến thiệt hại thực tế. Việc hủy văn bản công chứng không chỉ nhằm loại bỏ hậu quả pháp lý của giao dịch sai mà còn là cơ sở để xác định trách nhiệm bồi thường và bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của người bị thiệt hại.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay vớiVăn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
