Khi thực hiện thủ tục công chứng di sản thừa kế, một trong những vấn đề được quan tâm nhất là thời điểm văn bản công chứng di sản phát sinh hiệu lực pháp luật. Việc xác định hiệu lực công chứng di sản có ý nghĩa quan trọng để xác định quyền sở hữu, quyền sử dụng tài sản thừa kế, cũng như thời điểm người thừa kế được quyền thực hiện các giao dịch liên quan.
Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ khi nào công chứng di sản có hiệu lực, căn cứ pháp lý cụ thể và ví dụ thực tế để bạn dễ hình dung.
>>> Xem thêm: Dịch vụ tại văn phòng công chứng giúp bạn tiết kiệm thời gian và chi phí.
⚖️ 1. Khái niệm và căn cứ pháp lý về hiệu lực công chứng di sản
Theo khoản 1 Điều 5 Luật Công chứng 2014, văn bản công chứng có hiệu lực kể từ ngày được công chứng viên ký, đóng dấu của tổ chức hành nghề công chứng.
Đối với văn bản công chứng di sản, thời điểm có hiệu lực được xác định tương tự – tức là kể từ ngày công chứng viên ký và đóng dấu, trừ trường hợp trong văn bản có thỏa thuận khác.
Căn cứ pháp lý:
Điều 5 Luật Công chứng 2014: Văn bản công chứng có hiệu lực kể từ ngày được công chứng viên ký và đóng dấu của tổ chức hành nghề công chứng.
Điều 57 Luật Công chứng 2014: Văn bản thỏa thuận phân chia di sản hoặc khai nhận di sản được công chứng viên chứng nhận theo quy định của pháp luật dân sự.
Điều 611 và 615 Bộ luật Dân sự 2015: Di sản được chia kể từ thời điểm mở thừa kế (người để lại di sản chết), và người thừa kế có quyền, nghĩa vụ tài sản tương ứng.
👉 Như vậy, văn bản công chứng di sản có hiệu lực pháp lý ngay khi công chứng viên ký và đóng dấu, không phải chờ đăng ký sang tên tài sản.
📜 2. Phân biệt giữa hiệu lực công chứng di sản và hiệu lực chuyển quyền sở hữu tài sản
Nhiều người nhầm lẫn giữa hiệu lực của văn bản công chứng di sản và thời điểm xác lập quyền sở hữu tài sản thừa kế. Thực tế, hai thời điểm này không hoàn toàn trùng nhau:
Nội dung
Hiệu lực công chứng di sản
Hiệu lực chuyển quyền sở hữu
Căn cứ pháp lý
Điều 5 Luật Công chứng 2014
Điều 168 Luật Đất đai 2013 (với đất đai), Điều 459 Bộ luật Dân sự 2015
Thời điểm phát sinh
Ngay khi công chứng viên ký, đóng dấu
Khi hoàn tất đăng ký biến động tại cơ quan Nhà nước (nếu là tài sản phải đăng ký)
Ý nghĩa
Xác nhận tính hợp pháp, hợp lệ của văn bản thỏa thuận phân chia di sản
Xác lập quyền sở hữu hợp pháp của người thừa kế đối với tài sản cụ thể
Văn bản công chứng di sản có hiệu lực ngay khi công chứng, nhưng quyền sở hữu tài sản thừa kế chỉ chính thức được xác lập khi hoàn tất thủ tục đăng ký tại cơ quan có thẩm quyền (ví dụ: Văn phòng đăng ký đất đai).
>>> Xem thêm: Chỉ cần cung cấp hồ sơ, mọi thủ tục còn lại hãy để dịch vụ làm sổ đỏ nhanh lo – nhanh, chuẩn và đúng luật.
💡 3. Ví dụ minh họa về hiệu lực công chứng di sản
Ví dụ: Bà H mất năm 2024, để lại căn nhà tại Hà Nội. Ba người con gồm A, B, C đã thống nhất lập văn bản thỏa thuận phân chia di sản tại Văn phòng Công chứng Nguyễn Huệ vào ngày 10/10/2025.
Ngay khi công chứng viên ký và đóng dấu ngày 10/10/2025, văn bản có hiệu lực pháp lý.
Tuy nhiên, người con A (được nhận căn nhà) chỉ trở thành chủ sở hữu hợp pháp sau khi đăng ký sang tên tại cơ quan đăng ký đất đai theo quy định Luật Đất đai.
👉 Như vậy, ngày công chứng là ngày văn bản có hiệu lực, còn ngày sang tên là ngày phát sinh quyền sở hữu hợp pháp đối với tài sản.
🧩 4. Một số lưu ý quan trọng
Không có hiệu lực hồi tố: Văn bản công chứng không làm thay đổi quyền lợi của bên thứ ba trước thời điểm công chứng.
Văn bản bị vô hiệu nếu: việc công chứng không đúng thẩm quyền, người tham gia không có năng lực hành vi dân sự, hoặc bị cưỡng ép, lừa dối (Điều 117 Bộ luật Dân sự 2015).
Không cần chứng thực lại: Văn bản công chứng di sản có giá trị pháp lý như bản án, không phải xác nhận lại bởi cơ quan hành chính.
Cần lưu giữ bản chính: Người thừa kế nên bảo quản kỹ bản chính để tránh tranh chấp hoặc yêu cầu sao lục về sau.
Hiệu lực công chứng di sản được xác lập ngay tại thời điểm công chứng viên ký và đóng dấu trên văn bản. Tuy nhiên, quyền sở hữu tài sản thừa kế (như đất đai, nhà ở, xe, cổ phần…) chỉ phát sinh sau khi hoàn tất thủ tục đăng ký tại cơ quan Nhà nước có thẩm quyền.
Do đó, người thừa kế cần phân biệt rõ hiệu lực pháp lý của văn bản công chứng và thời điểm được quyền sử dụng tài sản, để thực hiện đúng quy định, tránh rủi ro pháp lý.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
