Công chứng hợp đồng mua bán tài sản đấu giá khi có tranh chấp quyền sở hữu
Khi tham gia mua bán tài sản đấu giá, việc công chứng hợp đồng là bước bắt buộc để giao dịch có giá trị pháp lý và đảm bảo quyền lợi cho các bên. Tuy nhiên, thực tế cho thấy không ít trường hợp tài sản đưa ra đấu giá đang trong tình trạng tranh chấp quyền sở hữu, gây khó khăn cho cả tổ chức đấu giá, người mua và công chứng viên. Vậy công chứng hợp đồng đấu giá có tranh chấp có được thực hiện hay không? Bài viết dưới đây sẽ phân tích rõ quy định pháp luật và hướng xử lý trong từng trường hợp cụ thể.
>>> Xem thêm: Khi bố mẹ để lại di sản, nên tìmvăn phòng công chứng nào để lập văn bản thừa kế hợp pháp?
Quy định về công chứng khi tài sản đấu giá có tranh chấp
Theo “khoản 4 Điều 37 Luật Công chứng 2014”, công chứng viên có quyền từ chối công chứng trong trường hợp hồ sơ hoặc nội dung hợp đồng có dấu hiệu vi phạm pháp luật, hoặc tài sản đang trong tình trạng tranh chấp.
Điều này có nghĩa là:
Nếu có văn bản xác nhận của Tòa án, cơ quan có thẩm quyền về việc đang có tranh chấp, công chứng viên không được phép công chứng hợp đồng đấu giá.
Nếu tranh chấp chưa được cơ quan có thẩm quyền thụ lý nhưng có căn cứ rõ ràng (ví dụ: có đơn khiếu nại, tố cáo hợp lệ về quyền sở hữu tài sản), công chứng viên vẫn có thể tạm dừng hoặc từ chối công chứng cho đến khi tranh chấp được giải quyết.
Chỉ khi quyền sở hữu tài sản đã được xác định hợp pháp, không còn tranh chấp, hợp đồng đấu giá mới được công chứng hợp pháp.
Theo “Điều 33 Luật Đấu giá tài sản 2016”, tổ chức đấu giá phải kiểm tra tình trạng pháp lý của tài sản trước khi niêm yết bán đấu giá. Nếu phát hiện tài sản đang bị tranh chấp mà vẫn tổ chức đấu giá, tổ chức đấu giá có thể bị:
Hủy kết quả đấu giá theo quy định tại “Điều 72 Luật Đấu giá tài sản 2016”;
Bồi thường thiệt hại cho người mua trúng đấu giá hoặc chủ sở hữu tài sản (theo quy định của Bộ luật Dân sự 2015);
Bị xử phạt hành chính hoặc thu hồi giấy phép hoạt động nếu vi phạm nghiêm trọng quy định pháp luật.
Như vậy, trước khi tiến hành công chứng, công chứng viên có quyền yêu cầu tổ chức đấu giá cung cấp hồ sơ chứng minh tài sản không tranh chấp, bao gồm:
Giấy chứng nhận quyền sở hữu hoặc quyền sử dụng hợp pháp;
Văn bản xác nhận không có tranh chấp từ cơ quan đăng ký tài sản (nếu có);
Biên bản kết quả đấu giá hợp lệ và quyết định công nhận kết quả đấu giá.
Trách nhiệm của công chứng viên khi mua bán tài sản đấu giá có tranh chấp
Công chứng viên là người chịu trách nhiệm trực tiếp về tính hợp pháp của hợp đồng được chứng nhận. Do đó, trong trường hợp tài sản đấu giá có dấu hiệu tranh chấp, công chứng viên cần:
Kiểm tra đầy đủ hồ sơ pháp lý của tài sản đấu giá;
Tạm dừng việc công chứng nếu phát hiện tài sản chưa được xác nhận quyền sở hữu hoặc có đơn tranh chấp hợp pháp;
Từ chối công chứng nếu tài sản đang bị Tòa án, cơ quan nhà nước có thẩm quyền thụ lý tranh chấp;
Lập biên bản ghi nhận lý do từ chối công chứng, gửi cho các bên liên quan và cơ quan quản lý công chứng để tránh rủi ro pháp lý sau này.
Nếu công chứng viên vẫn chứng nhận hợp đồng trong khi biết rõ tài sản đang tranh chấp, người đó có thể bị thu hồi thẻ hành nghề, xử lý kỷ luật, hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định tại “Điều 38 Luật Công chứng 2014”.
Hậu quả pháp lý nếu công chứng hợp đồng đấu giá có tranh chấp
Nếu hợp đồng mua bán tài sản đấu giá được công chứng trong khi tài sản đang có tranh chấp, hậu quả pháp lý có thể gồm:
Hợp đồng có thể bị tuyên vô hiệu theo “Điều 123 Bộ luật Dân sự 2015” (giao dịch dân sự vi phạm điều cấm của luật).
Người mua trúng đấu giá không được công nhận quyền sở hữu tài sản.
Tổ chức đấu giá và công chứng viên phải bồi thường thiệt hại cho người mua nếu gây ra hậu quả nghiêm trọng.
Cơ quan quản lý nhà nước có thể xử phạt hành chính, thu hồi giấy phép hành nghề đối với tổ chức vi phạm.
Hướng xử lý khi phát sinh tranh chấp sau công chứng mua bán tài sản đấu giá
Trường hợp hợp đồng đã được công chứng nhưng sau đó có tranh chấp phát sinh, hướng xử lý gồm:
Bước 1: Các bên gửi đơn yêu cầu Tòa án tuyên bố hợp đồng vô hiệu hoặc yêu cầu xác nhận quyền sở hữu hợp pháp của tài sản.
Bước 2: Nếu hợp đồng bị tuyên vô hiệu, các bên phải hoàn trả cho nhau những gì đã nhận theo “Điều 131 Bộ luật Dân sự 2015”.
Bước 3: Xác định lỗi và yêu cầu bồi thường thiệt hại (nếu có) đối với tổ chức đấu giá hoặc công chứng viên.
Bước 4: Thông báo đến Sở Tư pháp hoặc Bộ Tư pháp để xử lý hành vi vi phạm của công chứng viên hoặc tổ chức hành nghề công chứng.
Lưu ý để tránh rủi ro khi công chứng hợp đồng mua bán tài sản đấu giá có tranh chấp
Người tham gia đấu giá cần kiểm tra kỹ hồ sơ pháp lý của tài sản, đặc biệt là giấy chứng nhận quyền sở hữu và xác nhận không tranh chấp.
Nên yêu cầu tổ chức đấu giá cung cấp văn bản cam kết tài sản không có tranh chấp trước khi ký hợp đồng.
Chỉ công chứng hợp đồng khi các bên có đầy đủ giấy tờ hợp lệ, tránh trường hợp bị tuyên vô hiệu.
Lựa chọn phòng công chứng uy tín, có quy trình kiểm tra hồ sơ chặt chẽ và trách nhiệm cao.
Kết luận
Việc công chứng hợp đồng đấu giá có tranh chấp tiềm ẩn nhiều rủi ro pháp lý và có thể dẫn đến hợp đồng bị vô hiệu. Do đó, cả tổ chức đấu giá, công chứng viên và người mua cần thận trọng kiểm tra tình trạng pháp lý của tài sản trước khi ký kết và công chứng. Trong trường hợp tài sản đang tranh chấp, việc tạm dừng hoặc từ chối công chứng là biện pháp cần thiết để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các bên, cũng như đảm bảo tính minh bạch, công bằng trong hoạt động đấu giá tài sản.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay vớiVăn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
