Công chứng văn bản thừa kế là quyền phiên bản phần mềm
Trong bối cảnh chuyển đổi số mạnh mẽ, quyền đối với phần mềm và các phiên bản phần mềm ngày càng có giá trị kinh tế cao và được xem là một loại tài sản đặc biệt. Khi chủ sở hữu quyền phần mềm qua đời, vấn đề thừa kế phiên bản phần mềm đặt ra nhiều yêu cầu pháp lý phức tạp, nhất là trong khâu công chứng văn bản thừa kế. Không giống tài sản hữu hình, quyền đối với phiên bản phần mềm gắn liền với quyền tác giả, quyền tài sản và các thỏa thuận khai thác. Bài viết này phân tích toàn diện thủ tục công chứng văn bản thừa kế quyền phiên bản phần mềm theo quy định pháp luật Việt Nam hiện hành.
1. Quyền phiên bản phần mềm có được coi là di sản thừa kế không?
Theo “Điều 105 Bộ luật Dân sự 2015”, tài sản bao gồm vật, tiền, giấy tờ có giá và quyền tài sản. Quyền đối với phần mềm máy tính, bao gồm quyền khai thác, sử dụng và chuyển giao các phiên bản phần mềm, được xác định là quyền tài sản.
Đồng thời, “Điều 4 Luật Sở hữu trí tuệ 2005 (sửa đổi, bổ sung năm 2022)” xác định chương trình máy tính là đối tượng được bảo hộ quyền tác giả. Trong đó, quyền tài sản đối với chương trình máy tính có thể được chuyển giao và để lại thừa kế.
Căn cứ “Điều 609 Bộ luật Dân sự 2015”, cá nhân có quyền để lại tài sản của mình cho người thừa kế. Do đó, thừa kế phiên bản phần mềm là hợp pháp nếu quyền đó thuộc quyền sở hữu hợp pháp của người để lại di sản.
2. Phân biệt quyền phiên bản phần mềm với mã nguồn
Trong thực tiễn công chứng, cần phân biệt rõ:
Quyền phiên bản phần mềm: quyền khai thác, phân phối, thương mại hóa từng phiên bản cụ thể (version) của phần mềm;
Mã nguồn phần mềm: đối tượng bảo hộ quyền tác giả, thường được bảo mật và chịu điều kiện chặt chẽ hơn.
Việc công chứng thừa kế phiên bản không đương nhiên bao gồm quyền sửa đổi mã nguồn, trừ khi di sản được xác định rõ là toàn bộ quyền tài sản đối với chương trình máy tính theo “Điều 20 Luật Sở hữu trí tuệ 2005 (sửa đổi 2022)”.
>>> Xem thêm: Quy trình thực hiệndịch vụ sổ đỏ trọn gói cho khách hàng cá nhân và doanh nghiệp
3. Điều kiện để công chứng văn bản thừa kế quyền phiên bản phần mềm
Công chứng viên chỉ thực hiện công chứng khi đáp ứng đầy đủ các điều kiện sau:
Người để lại di sản là chủ sở hữu hợp pháp quyền tài sản đối với phiên bản phần mềm;
Quyền phiên bản không thuộc trường hợp bị hạn chế chuyển giao theo hợp đồng hoặc pháp luật;
Có căn cứ thừa kế hợp pháp (di chúc hoặc thừa kế theo pháp luật);
Không có tranh chấp tại thời điểm yêu cầu công chứng.
Theo “Điều 122 Luật Sở hữu trí tuệ 2005 (sửa đổi 2022)”, việc chuyển giao quyền tác giả, quyền liên quan phải được lập thành văn bản, đây là căn cứ quan trọng trong quá trình công chứng thừa kế.
4. Hồ sơ công chứng văn bản thừa kế phiên bản phần mềm
4.1. Hồ sơ liên quan đến người để lại di sản
Giấy chứng tử;
Di chúc hợp pháp (nếu có);
Văn bằng, tài liệu chứng minh quyền sở hữu phần mềm hoặc quyền khai thác phiên bản;
Hợp đồng chuyển giao quyền sử dụng hoặc quyền khai thác phần mềm (nếu có).
4.2. Hồ sơ của người thừa kế
Giấy tờ tùy thân hợp pháp;
Giấy tờ chứng minh quan hệ thừa kế;
Văn bản thỏa thuận phân chia di sản (trong trường hợp có nhiều người thừa kế).
5. Trình tự công chứng văn bản thừa kế phiên bản phần mềm
5.1. Xác định phạm vi di sản
Công chứng viên làm rõ:
Phiên bản phần mềm cụ thể được thừa kế;
Thời hạn bảo hộ quyền tài sản theo “Điều 27 Luật Sở hữu trí tuệ 2005 (sửa đổi 2022)”;
Phạm vi quyền khai thác thương mại được để lại.
5.2. Niêm yết khai nhận di sản
Theo “Điều 18 Luật Công chứng 2014”, việc niêm yết tại UBND cấp xã nơi cư trú cuối cùng của người để lại di sản là bước bắt buộc, nhằm phòng ngừa tranh chấp.
5.3. Lập và công chứng văn bản thừa kế
Căn cứ “Điều 57 Luật Công chứng 2014”, công chứng viên lập:
Văn bản khai nhận di sản; hoặc
Văn bản thỏa thuận phân chia di sản liên quan đến quyền phiên bản phần mềm.
6. Ghi nhận và khai thác quyền sau công chứng
Sau khi hoàn tất công chứng thừa kế phiên bản, người thừa kế có quyền:
Khai thác thương mại phiên bản phần mềm;
Ký kết hợp đồng chuyển giao quyền sử dụng;
Đăng ký thay đổi chủ thể quyền tại Cục Bản quyền tác giả (khuyến nghị thực hiện để bảo đảm an toàn pháp lý).
Việc không đăng ký thay đổi chủ thể không làm mất quyền thừa kế nhưng có thể gây khó khăn khi phát sinh tranh chấp.
7. Một số vướng mắc pháp lý thường gặp
Không xác định rõ phiên bản phần mềm thuộc quyền sở hữu hay chỉ là quyền sử dụng;
Phần mềm được phát triển theo hợp đồng thuê khoán;
Quyền phiên bản đang bị ràng buộc bởi hợp đồng độc quyền;
Thời hạn bảo hộ quyền tài sản đã hết tại thời điểm mở thừa kế.
Trong các trường hợp này, công chứng viên có thể từ chối công chứng theo “Điều 44 Luật Công chứng 2014” nếu không đủ căn cứ pháp lý rõ ràng.
Kết luận
Công chứng văn bản thừa kế là quyền phiên bản phần mềm là thủ tục pháp lý đặc thù, đòi hỏi sự kết hợp giữa pháp luật thừa kế và pháp luật sở hữu trí tuệ. Việc xác định đúng phạm vi thừa kế phiên bản không chỉ bảo đảm quyền lợi của người thừa kế mà còn góp phần hạn chế tranh chấp trong khai thác tài sản số. Trong bối cảnh giá trị tài sản trí tuệ ngày càng gia tăng, thực hiện công chứng đúng trình tự và căn cứ pháp luật là yêu cầu không thể thiếu.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay vớiVăn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
