Đòi tiền khi chưa tới hạn trả – Có bị kiện ngược không?
Trong các quan hệ vay mượn dân sự, thời hạn trả nợ là yếu tố then chốt để xác định nghĩa vụ thực hiện của bên vay. Tuy nhiên, không hiếm trường hợp người cho vay vì nóng lòng đòi lại tiền đã “đòi nợ trước hạn”, gây ra tranh cãi hoặc bị người vay phản ứng, thậm chí đe dọa kiện ngược vì bị làm phiền hoặc bị coi là xâm phạm quyền lợi hợp pháp. Vậy pháp luật Việt Nam quy định như thế nào? Việc đòi nợ trước hạn có vi phạm pháp luật không? Có thể bị kiện ngược không?
>>> Xem thêm: Bạn đã từng nghe về các loại hợp đồng vay tiền nhưng chưa biết chọn loại nào? Xem ngay Hợp đồng vay tiền.
Đòi nợ trước hạn dưới góc độ pháp lý
Theo Điều 466 “Bộ luật Dân sự 2015”:
“Bên vay tài sản là tiền thì phải trả đủ tiền khi đến hạn; nếu không có thỏa thuận về thời hạn thì bên vay phải trả ngay khi bên cho vay yêu cầu.”
Và Điều 470 cùng Bộ luật quy định:
“Bên cho vay chỉ được đòi nợ trước hạn trong các trường hợp:
Bên vay vi phạm nghĩa vụ thỏa thuận trong hợp đồng;
Bên vay bị phá sản hoặc mất khả năng thanh toán;
Các bên có thỏa thuận cho phép bên cho vay đòi nợ trước hạn.”
Như vậy, nếu hợp đồng hoặc thỏa thuận vay tiền có thời hạn rõ ràng, bên cho vay không có quyền yêu cầu trả nợ trước hạn, trừ khi rơi vào một trong các trường hợp nêu trên.
Đòi nợ trước hạn – Có bị kiện ngược không?
Đòi đúng cách – Không bị kiện
Nếu người cho vay gửi lời nhắc nhẹ nhàng, văn minh, thông qua hình thức như email, tin nhắn, điện thoại… thì hành vi này không bị coi là vi phạm pháp luật, dù chưa đến hạn trả.
Tuy nhiên, nếu nội dung đòi nợ mang tính đe dọa, xúc phạm, bôi nhọ danh dự hoặc gây áp lực liên tục, người vay có thể căn cứ vào Điều 156 và 155 “Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017)” để:
“Khởi kiện về hành vi vu khống, xúc phạm danh dự, nhân phẩm người khác.”
Ngoài ra, nếu việc đòi nợ được thực hiện một cách có tính chất khủng bố tinh thần, gây mất an toàn, người vay còn có quyền gửi đơn tố cáo về hành vi quấy rối, hoặc yêu cầu xử lý hành chính.
Nếu việc đòi nợ sai thời điểm gây ra hậu quả cụ thể – như làm mất cơ hội vay vốn khác, thiệt hại danh tiếng hoặc tổn thất kinh tế – bên vay hoàn toàn có quyền khởi kiện dân sự đòi bồi thường thiệt hại, theo Điều 584 “Bộ luật Dân sự 2015”:
“Người nào có hành vi xâm phạm đến tài sản, danh dự, nhân phẩm, uy tín… của người khác mà gây thiệt hại thì phải bồi thường.”
Anh A cho anh B vay 200 triệu đồng trong thời hạn 12 tháng, có lập giấy vay tiền rõ ràng. Mới qua tháng thứ 3, anh A nhiều lần gọi điện, nhắn tin và đến tận nhà anh B yêu cầu trả tiền. Nội dung tin nhắn có lời lẽ hăm dọa như “mày mà không trả tao sẽ cho người xử đẹp”.
Anh B gửi đơn tố cáo hành vi đe dọa và kiện ngược anh A yêu cầu bồi thường vì làm mất uy tín với gia đình, bạn bè.
Trong trường hợp này, dù có khoản nợ thật, nhưng anh A đã đòi nợ sai thời điểm và sai cách, dẫn đến hậu quả pháp lý bất lợi cho chính mình.
Việc “đòi nợ trước hạn” là không sai nếu phù hợp với thỏa thuận hoặc rơi vào các trường hợp pháp luật cho phép. Tuy nhiên, đòi nợ không đúng cách hoặc có hành vi gây áp lực, xúc phạm danh dự bên vay có thể khiến người cho vay bị kiện ngược lại, thậm chí bị xử lý hình sự hoặc bồi thường dân sự.
Lời khuyên: Người cho vay cần nắm rõ thời hạn trả nợ, hành xử đúng mực, văn minh – không chỉ để bảo vệ quyền lợi tài chính mà còn tránh những rủi ro pháp lý không đáng có.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
