Trong đời sống pháp lý hiện đại, quyền tác giả đối với tác phẩm âm nhạc không chỉ mang giá trị tinh thần mà còn có giá trị kinh tế lâu dài. Khi tác giả qua đời, việc thừa kế bài hát đặt ra yêu cầu xác định rõ phạm vi quyền được để lại và cơ chế xác nhận hợp pháp cho người thừa kế. Không giống tài sản hữu hình, quyền tác giả bài hát là tài sản trí tuệ, chịu sự điều chỉnh đồng thời của pháp luật thừa kế và pháp luật sở hữu trí tuệ. Bài viết này tập trung phân tích việc xác nhận tài sản thừa kế là quyền tác giả bài hát thông qua văn bản công chứng, dưới góc độ pháp lý chuyên sâu.
>>> Xem thêm: Có nên ký hợp đồng ngay tạivăn phòng công chứng hay mang về đọc trước?
1. Quyền tác giả bài hát có phải là di sản thừa kế không?
Theo “Điều 105 Bộ luật Dân sự 2015”, quyền tài sản là một loại tài sản. Quyền tác giả đối với bài hát, bao gồm quyền tài sản phát sinh từ tác phẩm âm nhạc, được xác định là quyền tài sản.
Cụ thể, “Điều 18 Luật Sở hữu trí tuệ 2005 (sửa đổi, bổ sung năm 2022)” quy định quyền tác giả bao gồm quyền nhân thân và quyền tài sản đối với tác phẩm. Trong đó, quyền tài sản có thể chuyển giao, để lại thừa kế theo quy định của pháp luật.
Đồng thời, “Điều 609 Bộ luật Dân sự 2015” khẳng định cá nhân có quyền để lại di sản của mình cho người thừa kế. Như vậy, thừa kế bài hát là hoàn toàn hợp pháp đối với phần quyền tài sản thuộc quyền tác giả.
>>> Xem thêm: Top các đơn vị cung cấpdịch vụ sổ đỏ chuyên nghiệp, giá hợp lý
2. Phạm vi quyền tác giả bài hát được thừa kế
Một điểm đặc biệt cần lưu ý trong thừa kế bài hát là không phải mọi quyền tác giả đều được để lại thừa kế.
Theo “Điều 19 Luật Sở hữu trí tuệ 2005 (sửa đổi 2022)”, quyền nhân thân của tác giả (như quyền đặt tên tác phẩm, quyền đứng tên thật hoặc bút danh) gắn liền với cá nhân tác giả và không được chuyển giao, trừ quyền công bố tác phẩm trong một số trường hợp đặc biệt.
Ngược lại, “Điều 20 Luật Sở hữu trí tuệ 2005 (sửa đổi 2022)” quy định quyền tài sản đối với tác phẩm âm nhạc, bao gồm:
Quyền biểu diễn tác phẩm trước công chúng;
Quyền sao chép, phân phối;
Quyền truyền đạt tác phẩm đến công chúng;
Quyền cho thuê bản ghi âm, ghi hình.
Đây chính là đối tượng của việc xác nhận tài sản thừa kế là quyền tác giả bài hát.
Trường hợp bài hát có đồng tác giả, phạm vi di sản chỉ giới hạn trong phần quyền thuộc về người để lại di sản.
4. Hồ sơ xác nhận tài sản thừa kế là quyền tác giả bài hát
4.1. Hồ sơ của người để lại di sản
Giấy chứng tử;
Di chúc hợp pháp (nếu có);
Tài liệu chứng minh quyền tác giả bài hát (giấy chứng nhận đăng ký quyền tác giả, hợp đồng sáng tác, hợp đồng chuyển giao quyền…);
Tài liệu chứng minh thời điểm công bố tác phẩm (nếu có).
4.2. Hồ sơ của người thừa kế
Giấy tờ tùy thân hợp pháp;
Giấy tờ chứng minh quan hệ thừa kế;
Văn bản thỏa thuận phân chia di sản (trong trường hợp có nhiều người thừa kế).
5. Trình tự xác nhận thừa kế bài hát tại tổ chức hành nghề công chứng
5.1. Xác định phạm vi di sản thừa kế
Công chứng viên có trách nhiệm xác định:
Bài hát cụ thể được thừa kế;
Phạm vi quyền tài sản gắn với bài hát;
Thời hạn bảo hộ quyền tài sản còn lại.
Việc xác định sai phạm vi quyền là nguyên nhân phổ biến dẫn đến tranh chấp sau này.
5.2. Niêm yết việc khai nhận di sản
Theo “Điều 18 Luật Công chứng 2014”, việc niêm yết công khai tại UBND cấp xã nơi cư trú cuối cùng của người để lại di sản là bước bắt buộc, kể cả đối với di sản là quyền tác giả.
5.3. Lập và công chứng văn bản xác nhận thừa kế
Căn cứ “Điều 57 Luật Công chứng 2014”, công chứng viên lập:
Văn bản khai nhận di sản là quyền tác giả bài hát; hoặc
Văn bản thỏa thuận phân chia di sản quyền tác giả bài hát.
Văn bản này là căn cứ pháp lý quan trọng để người thừa kế thực hiện quyền khai thác tác phẩm.
6. Ghi nhận quyền tác giả sau khi xác nhận thừa kế
Sau khi hoàn tất việc xác nhận thừa kế bài hát, người thừa kế có thể:
Thực hiện đăng ký thay đổi chủ sở hữu quyền tác giả tại Cục Bản quyền tác giả;
Ký kết hợp đồng khai thác, sử dụng bài hát;
Thu và quản lý tiền bản quyền từ các tổ chức đại diện tập thể quyền tác giả.
Việc đăng ký thay đổi chủ sở hữu không phải là điều kiện phát sinh quyền nhưng có ý nghĩa quan trọng trong việc bảo vệ quyền lợi khi xảy ra tranh chấp.
7. Một số vướng mắc pháp lý thường gặp
Trong thực tiễn xác nhận thừa kế bài hát, thường phát sinh các vấn đề như:
Không xác định được tác giả duy nhất của bài hát;
Bài hát được sáng tác theo hợp đồng đặt hàng;
Quyền tài sản đã được chuyển giao trước khi mở thừa kế;
Thời hạn bảo hộ quyền tài sản đã hết.
Trong các trường hợp không đủ căn cứ pháp lý rõ ràng, công chứng viên có thể từ chối công chứng theo “Điều 44 Luật Công chứng 2014”.
Kết luận
Xác nhận tài sản thừa kế là quyền tác giả bài hát là thủ tục pháp lý đặc thù, đòi hỏi sự kết hợp chặt chẽ giữa quy định của Bộ luật Dân sự và Luật Sở hữu trí tuệ. Việc xác định đúng phạm vi thừa kế bài hát không chỉ bảo đảm quyền lợi hợp pháp của người thừa kế mà còn góp phần duy trì trật tự pháp lý trong khai thác tài sản trí tuệ. Trong bối cảnh giá trị kinh tế của tác phẩm âm nhạc ngày càng gia tăng, việc thực hiện đúng và đủ thủ tục xác nhận thừa kế là yêu cầu mang tính tất yếu.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay vớiVăn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
