Rủi ro nếu không công chứng hợp đồng vay tài chính đúng luật
Trong hoạt động vay mượn tiền, đặc biệt là các khoản vay lớn hoặc có tài sản bảo đảm, việc công chứng hợp đồng vay tài chính là yếu tố then chốt để đảm bảo tính pháp lý và an toàn cho cả bên cho vay và bên vay. Tuy nhiên, nhiều người vì muốn tiết kiệm chi phí hoặc do thiếu hiểu biết pháp luật đã không công chứng hợp đồng, dẫn đến những rủi ro nghiêm trọng khi xảy ra tranh chấp. Bài viết này sẽ phân tích chi tiết các rủi ro nếu không công chứng hợp đồng vay tài chính đúng quy định, đồng thời chỉ ra căn cứ pháp lý và ví dụ thực tế theo quy định pháp luật mới nhất năm 2025.
>>> Xem thêm: Dịch vụ công chứng nhanh – chuẩn – chính xác tại văn phòng công chứng.
1. Căn cứ pháp lý về công chứng hợp đồng vay tài chính
Theo Bộ luật Dân sự năm 2015, từ Điều 463 đến Điều 471 quy định rõ về hợp đồng vay tài sản, trong đó nêu:
“Hợp đồng vay tài sản là sự thỏa thuận giữa các bên, theo đó bên cho vay giao tài sản cho bên vay; khi đến hạn trả, bên vay phải hoàn trả tài sản cùng loại và chỉ trả lãi nếu có thỏa thuận.”
Bên cạnh đó, Luật Công chứng năm 2014 (được sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định 62/2023/NĐ-CP) quy định:
“Công chứng là việc công chứng viên chứng nhận tính xác thực, hợp pháp của hợp đồng, giao dịch dân sự khác bằng văn bản.”
Như vậy, việc công chứng không chỉ giúp hợp đồng có giá trị chứng cứ, mà còn là căn cứ để Tòa án công nhận và bảo vệ quyền lợi của các bên khi xảy ra tranh chấp.
2. Rủi ro pháp lý khi không công chứng hợp đồng vay tài chính
Nếu hợp đồng vay tài chính không được công chứng theo quy định, các bên có thể gặp phải nhiều rủi ro pháp lý nghiêm trọng, bao gồm:
a. Hợp đồng dễ bị vô hiệu Theo Điều 117 Bộ luật Dân sự 2015, một giao dịch dân sự chỉ có hiệu lực khi có đủ các điều kiện: chủ thể hợp pháp, nội dung hợp pháp, và hình thức phù hợp quy định. Đối với các hợp đồng vay có biện pháp bảo đảm bằng tài sản (thế chấp, cầm cố), bắt buộc phải công chứng. Nếu không thực hiện, giao dịch có thể bị tuyên vô hiệu, khiến bên cho vay không thể đòi lại tài sản bảo đảm.
b. Khó chứng minh giao dịch khi xảy ra tranh chấp Trong trường hợp chỉ lập giấy vay viết tay hoặc ghi âm, chứng cứ này thường không được coi là đầy đủ để chứng minh giao dịch dân sự hợp pháp. Ngược lại, hợp đồng đã được công chứng có giá trị chứng cứ pháp lý rõ ràng theo Điều 5 Luật Công chứng 2014, được Tòa án công nhận là chứng cứ xác thực.
c. Nguy cơ mất tài sản bảo đảm Nếu hợp đồng vay có tài sản bảo đảm mà không công chứng, bên cho vay có thể mất quyền xử lý tài sản khi bên vay không trả nợ, do tài sản đó chưa được đăng ký giao dịch bảo đảm tại cơ quan có thẩm quyền.
Ví dụ thực tế: Anh Dũng tại Hà Nội cho bạn vay 1 tỷ đồng, có thế chấp căn hộ chung cư. Hai bên chỉ lập giấy viết tay mà không công chứng. Khi người vay không trả nợ, anh Dũng khởi kiện ra Tòa, nhưng Tòa án tuyên vô hiệu hợp đồng thế chấp vì không được công chứng theo quy định của Luật Đất đai 2013. Kết quả, anh Dũng chỉ được công nhận là chủ nợ không có bảo đảm, gây thiệt hại lớn.
3. Quy định mới nhất về công chứng hợp đồng vay tài chính
Theo quy định của Luật Công chứng 2014 và các văn bản hướng dẫn mới nhất:
a. Thẩm quyền công chứng Phòng công chứng nhà nước hoặc văn phòng công chứng tư nhân đều có thẩm quyền chứng nhận hợp đồng vay tài chính.
b. Thủ tục công chứng Căn cứ Điều 40 Luật Công chứng 2014, quy trình công chứng bao gồm:
Nộp hồ sơ yêu cầu công chứng (CMND/CCCD, hợp đồng dự thảo, giấy tờ chứng minh tài sản bảo đảm nếu có).
Công chứng viên kiểm tra, đối chiếu thông tin và đọc lại nội dung cho các bên.
Các bên ký vào hợp đồng trước mặt công chứng viên.
Công chứng viên ký chứng nhận và đóng dấu.
c. Phí công chứng Theo Thông tư 111/2023/TT-BTC, mức phí công chứng hợp đồng vay tài chính được tính theo giá trị khoản vay, dao động từ 50.000 – 150.000 đồng, và có thể cao hơn nếu hợp đồng có tài sản thế chấp.
4. Lợi ích khi công chứng hợp đồng vay tài chính đúng quy định
Việc thực hiện công chứng hợp đồng vay tài chính mang lại nhiều lợi ích thực tế:
Bảo đảm tính pháp lý: Hợp đồng có giá trị chứng cứ khi xảy ra tranh chấp.
Bảo vệ quyền lợi của bên vay và bên cho vay: Mọi điều khoản được công chứng viên xác nhận là hợp pháp.
Thuận lợi khi giải ngân và xử lý tài sản bảo đảm: Ngân hàng hoặc tổ chức tín dụng yêu cầu bắt buộc công chứng để đảm bảo an toàn pháp lý.
Ví dụ minh họa: Công ty TNHH Minh Tâm vay 5 tỷ đồng tại ngân hàng BIDV, có thế chấp quyền sử dụng đất. Hồ sơ được công chứng tại Văn phòng công chứng Nguyễn Văn A (TP.HCM). Khi bên vay gặp khó khăn, ngân hàng tiến hành xử lý tài sản bảo đảm. Nhờ hợp đồng được công chứng hợp pháp, quy trình phát mại diễn ra suôn sẻ, không bị tranh chấp kéo dài.
Không công chứng hợp đồng vay tài chính đúng quy định là rủi ro pháp lý nghiêm trọng mà nhiều người vẫn chủ quan bỏ qua. Việc công chứng không chỉ giúp hợp đồng có hiệu lực pháp lý vững chắc, mà còn là biện pháp phòng ngừa tranh chấp hiệu quả. Để đảm bảo an toàn, mỗi bên nên chủ động tìm hiểu quy định pháp luật và thực hiện công chứng hợp đồng vay tài chính tại các tổ chức hành nghề công chứng được cấp phép theo đúng quy định của pháp luật hiện hành năm 2025.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ:Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy:Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
