Tẩu tán tài sản qua hợp đồng công chứng: Có bị từ chối?
Trong thực tiễn công chứng, không ít trường hợp các bên lập hợp đồng với mục đích chuyển dịch tài sản nhằm né tránh nghĩa vụ tài chính hoặc trách nhiệm pháp lý. Những giao dịch như vậy tiềm ẩn nguy cơ gây thiệt hại cho chủ nợ, bên thứ ba và làm xáo trộn trật tự pháp luật. Khi phát hiện dấu hiệu này, việc từ chối công chứng tẩu tán không chỉ là quyền mà còn là nghĩa vụ của công chứng viên. Đây là cơ chế pháp lý quan trọng nhằm ngăn chặn hành vi lợi dụng công chứng để hợp thức hóa việc tẩu tán tài sản.
>>> Xem thêm: Văn phòng công chứng Hà Nội công chứng bằng tốt nghiệp nhanh chóng, lấy ngay
1. Khái niệm và bản chất của hành vi tẩu tán tài sản
Tẩu tán tài sản được hiểu là hành vi cố ý chuyển dịch, che giấu hoặc làm giảm giá trị tài sản nhằm trốn tránh nghĩa vụ trả nợ, nghĩa vụ bồi thường hoặc nghĩa vụ tài chính khác. Trong nhiều trường hợp, việc tẩu tán được thực hiện thông qua các hợp đồng chuyển nhượng, tặng cho, mua bán giả tạo.
Các giao dịch này thường mang tính hình thức, không phản ánh đúng bản chất kinh tế và pháp lý, tiềm ẩn nguy cơ bị Tòa án tuyên vô hiệu khi có tranh chấp.
2. Dấu hiệu nhận biết hợp đồng nhằm tẩu tán tài sản
Trong quá trình tiếp nhận và thẩm định hồ sơ, công chứng viên có thể nhận diện hợp đồng nhằm tẩu tán tài sản thông qua một số dấu hiệu như:
Chuyển nhượng tài sản cho người thân, người quen với giá bất thường;
Thời điểm giao kết hợp đồng trùng với thời điểm phát sinh nghĩa vụ trả nợ, thi hành án hoặc tranh chấp;
Không có hoặc không chứng minh được việc thanh toán thực tế;
Các bên có biểu hiện né tránh việc cung cấp thông tin, tài liệu liên quan.
Những dấu hiệu này đặt ra yêu cầu thận trọng và xem xét kỹ lưỡng trước khi quyết định công chứng.
>>> Xem thêm: Dịch vụ công chứng hợp đồng thuê nhà trọn gói, giúp bạn tiết kiệm thời gian
3. Căn cứ pháp lý để từ chối công chứng tẩu tán
Theo Điều 7 Luật Công chứng 2014, công chứng viên phải tuân thủ pháp luật và chịu trách nhiệm về văn bản công chứng. Đồng thời, khoản 4 Điều 44 Luật Công chứng 2014 quy định công chứng viên có quyền từ chối công chứng nếu hợp đồng, giao dịch vi phạm pháp luật hoặc trái đạo đức xã hội.
Bên cạnh đó, Điều 124 Bộ luật Dân sự 2015 quy định giao dịch dân sự giả tạo nhằm che giấu một giao dịch khác hoặc nhằm trốn tránh nghĩa vụ với người thứ ba thì vô hiệu. Do đó, khi có căn cứ cho rằng hợp đồng nhằm tẩu tán tài sản, công chứng viên có đầy đủ cơ sở pháp lý để từ chối công chứng tẩu tán.
4. Từ chối công chứng tẩu tán – quyền và nghĩa vụ của công chứng viên
Việc từ chối công chứng trong trường hợp hợp đồng có dấu hiệu tẩu tán tài sản không chỉ là quyền mà còn là nghĩa vụ nghề nghiệp của công chứng viên. Nếu vẫn tiến hành công chứng, công chứng viên có thể:
Góp phần hợp thức hóa giao dịch gian dối;
Đối mặt với trách nhiệm bồi thường thiệt hại;
Bị xử lý kỷ luật hoặc xử phạt hành chính theo quy định pháp luật.
Do đó, từ chối công chứng tẩu tán là biện pháp phòng ngừa rủi ro pháp lý cần thiết trong hoạt động công chứng.
5. Hậu quả pháp lý nếu vẫn công chứng hợp đồng tẩu tán tài sản
Trường hợp hợp đồng nhằm tẩu tán tài sản nhưng vẫn được công chứng, giao dịch có nguy cơ cao bị Tòa án tuyên vô hiệu. Khi đó:
Văn bản công chứng có thể bị tuyên vô hiệu;
Các bên phải hoàn trả cho nhau những gì đã nhận;
Công chứng viên có thể bị xem xét trách nhiệm nếu có lỗi trong quá trình hành nghề.
Điều này cho thấy tầm quan trọng của việc kiểm soát và từ chối công chứng ngay từ đầu.
>>> Xem thêm: Dịch vụ sổ đỏ nhà đất rẻ, nhanh, uy tín tại Hà Nội
6. Ví dụ thực tế về từ chối công chứng tẩu tán
Ông A đang trong quá trình thi hành án trả nợ theo bản án có hiệu lực pháp luật. Trước thời điểm kê biên tài sản, ông A yêu cầu công chứng hợp đồng tặng cho quyền sử dụng đất cho con ruột với lý do “hỗ trợ gia đình”.
Qua xác minh hồ sơ và thời điểm giao dịch, công chứng viên nhận thấy hợp đồng có dấu hiệu nhằm tẩu tán tài sản để trốn tránh nghĩa vụ thi hành án, từ đó quyết định từ chối công chứng tẩu tán theo đúng quy định pháp luật.
Từ chối công chứng tẩu tán là cơ chế pháp lý quan trọng nhằm ngăn chặn việc lợi dụng công chứng để hợp thức hóa hành vi chuyển dịch tài sản gian dối. Khi phát hiện hợp đồng có mục đích tẩu tán tài sản, công chứng viên phải thực hiện quyền và nghĩa vụ từ chối công chứng để bảo vệ quyền lợi của bên thứ ba và bảo đảm trật tự pháp luật.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay vớiVăn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
