Văn bản từ chối nhận di sản và chữ ký của tất cả đồng thừa kế
Khi một người thừa kế không muốn nhận phần di sản của mình, họ có quyền lập văn bản từ chối nhận di sản theo quy định pháp luật. Tuy nhiên, trong thực tế công chứng, nhiều người thắc mắc liệu văn bản từ chối nhận di sản có cần chữ ký của tất cả đồng thừa kế không, hay chỉ người từ chối ký là đủ. Đây là vấn đề quan trọng, bởi nếu thực hiện sai quy trình, văn bản có thể bị vô hiệu, ảnh hưởng đến việc chia di sản. Bài viết dưới đây sẽ phân tích chi tiết căn cứ pháp lý, quy định hiện hành và ví dụ thực tế để bạn đọc hiểu rõ.
Bộ luật Dân sự 2015, đặc biệt là Điều 620 về “Từ chối nhận di sản”.
Luật Công chứng 2014.
Nghị định 29/2015/NĐ-CP hướng dẫn thi hành Luật Công chứng.
Theo khoản 1 Điều 620 Bộ luật Dân sự 2015:
“Người thừa kế có quyền từ chối nhận di sản, trừ trường hợp việc từ chối nhằm trốn tránh nghĩa vụ tài sản của mình đối với người khác.”
Văn bản từ chối nhận di sản là quyền cá nhân của từng người thừa kế, thể hiện ý chí độc lập. Do đó, mỗi người từ chối di sản chỉ cần ký tên vào phần thể hiện ý chí của mình, không bắt buộc phải có chữ ký của tất cả đồng thừa kế.
Tuy nhiên, để văn bản có giá trị pháp lý, công chứng viên cần kiểm tra:
Người ký có đủ năng lực hành vi dân sự;
Việc ký là tự nguyện, không bị ép buộc;
Thời điểm lập văn bản phải trước khi chia di sản.
Như vậy, pháp luật không yêu cầu chữ ký của toàn bộ đồng thừa kế, trừ khi các bên lập văn bản thỏa thuận chung về việc từ chối và phân chia di sản.
2. Khi nào cần có chữ ký của tất cả đồng thừa kế trong văn bản từ chối di sản?
Trong một số trường hợp, việc có chữ ký của tất cả đồng thừa kế là cần thiết, cụ thể:
2.1. Khi các đồng thừa kế cùng lập chung một văn bản
Nếu các đồng thừa kế cùng thống nhất lập một văn bản duy nhất để thể hiện ý chí từ chối nhận di sản, thì tất cả những người có tên trong văn bản đều phải ký hoặc điểm chỉ. Điều này nhằm đảm bảo tính đồng thuận và chứng minh ý chí của từng người, tránh tranh chấp sau này.
Ví dụ: Ba người con của ông A cùng lập một văn bản duy nhất để từ chối nhận phần di sản là căn nhà do cha để lại. Trường hợp này, cả ba người đều phải ký tên vào cùng một văn bản để đảm bảo hiệu lực pháp lý.
2.2. Khi nội dung văn bản có ảnh hưởng đến quyền của người thừa kế khác
Nếu việc từ chối di sản kéo theo việc thay đổi tỷ lệ chia di sản hoặc quyền lợi của người khác, thì công chứng viên có thể yêu cầu tất cả đồng thừa kế ký xác nhận nhằm tránh khiếu nại, tố cáo sau này.
Ví dụ: Một người con từ chối nhận di sản để nhường phần cho mẹ, nhưng việc này ảnh hưởng đến phần chia của các anh chị em khác. Khi đó, công chứng viên có thể đề nghị tất cả cùng ký xác nhận.
3. Khi nào không cần chữ ký của tất cả đồng thừa kế trong văn bản từ chối di sản?
3.1. Khi người từ chối lập văn bản riêng
Theo quy định tại Điều 620 Bộ luật Dân sự 2015, mỗi người có quyền tự lập văn bản từ chối riêng biệt. Văn bản này chỉ cần chữ ký của người từ chối và công chứng viên chứng nhận là hợp lệ.
Ví dụ: Gia đình có 4 người con, chỉ người con thứ hai không muốn nhận phần di sản. Khi đó, người này chỉ cần lập văn bản từ chối riêng, ký và công chứng, không cần chữ ký của 3 người còn lại.
3.2. Khi các đồng thừa kế thực hiện từ chối độc lập
Nếu mỗi người thừa kế tự thực hiện quyền của mình riêng rẽ, không chung văn bản, thì mỗi người tự ký và công chứng riêng, không ảnh hưởng đến hiệu lực của người khác. Các văn bản này vẫn được cơ quan công chứng, tòa án hoặc cơ quan đăng ký tài sản chấp nhận như chứng cứ hợp pháp.
4. Ví dụ thực tế về chữ ký đồng thừa kế trong văn bản từ chối di sản
Ví dụ 1 – Không cần tất cả đồng thừa kế cùng ký: Ông H qua đời, để lại một căn nhà cho ba người con. Anh B (một trong ba người) muốn từ chối nhận di sản. Anh B đến văn phòng công chứng lập văn bản từ chối riêng, được chứng nhận hợp pháp. Trong trường hợp này, văn bản chỉ có chữ ký của anh B vẫn có hiệu lực, dù hai người còn lại không ký.
Ví dụ 2 – Cần tất cả đồng thừa kế cùng ký: Bà M mất, để lại một mảnh đất chung cho năm người con. Cả năm người thống nhất không nhận di sản mà để lại cho chùa. Vì họ cùng thể hiện ý chí trên một văn bản, nên tất cả năm người đều phải ký để công chứng viên xác nhận hợp lệ.
Tóm lại, chữ ký đồng thừa kế trong văn bản từ chối di sản chỉ bắt buộc khi các đồng thừa kế lập chung một văn bản hoặc nội dung văn bản ảnh hưởng đến quyền lợi của người khác. Trong các trường hợp thông thường, mỗi người có thể lập văn bản riêng và chỉ cần chữ ký của chính mình, miễn là việc từ chối được công chứng hợp pháp và thể hiện rõ ý chí tự nguyện.
Việc hiểu đúng quy định về chữ ký trong văn bản từ chối nhận di sản giúp người dân tiết kiệm thời gian, tránh sai sót pháp lý và đảm bảo quyền lợi trong quá trình công chứng, khai nhận hoặc phân chia di sản.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ:Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy:Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
