Những trường hợp bị từ chối công chứng văn bản từ chối nhận di sản
Việc lập văn bản từ chối nhận di sản là quyền hợp pháp của người thừa kế khi họ không muốn nhận phần tài sản được để lại. Tuy nhiên, không phải mọi hồ sơ yêu cầu công chứng văn bản này đều được chấp nhận. Có những trường hợp, công chứng viên buộc phải từ chối công chứng văn bản từ chối di sản theo quy định của pháp luật. Bài viết dưới đây sẽ phân tích chi tiết các trường hợp bị từ chối công chứng, giúp bạn chuẩn bị hồ sơ đầy đủ và tránh sai sót trong quá trình thực hiện.
Các trường hợp bị từ chối công chứng văn bản từ chối nhận di sản
Người lập văn bản không có năng lực hành vi dân sự đầy đủ
Nếu người thừa kế mất hoặc bị hạn chế năng lực hành vi dân sự, họ không thể tự mình lập văn bản từ chối di sản. Trường hợp này, chỉ người giám hộ hợp pháp mới được thực hiện thay, và phải có giấy tờ chứng minh tư cách giám hộ hợp lệ. Công chứng viên sẽ từ chối công chứng văn bản từ chối di sản nếu nhận thấy người lập không minh mẫn, không hiểu rõ nội dung hoặc bị tác động bởi người khác.
Hồ sơ, giấy tờ về thừa kế không đầy đủ hoặc không hợp lệ
Khi nộp hồ sơ công chứng, người thừa kế phải cung cấp:
Giấy chứng tử của người để lại di sản;
Giấy tờ chứng minh quyền sở hữu tài sản (nhà, đất, tiền gửi…);
Giấy tờ chứng minh mối quan hệ thừa kế (sổ hộ khẩu, khai sinh…);
Dự thảo hoặc nội dung văn bản từ chối di sản.
Nếu hồ sơ thiếu, mâu thuẫn thông tin hoặc giấy tờ không rõ nguồn gốc, công chứng viên có quyền tạm dừng hoặc từ chối công chứng cho đến khi được bổ sung, xác minh rõ ràng.
Có dấu hiệu bị ép buộc, đe dọa hoặc gian dối
Theo Điều 8 Luật Công chứng 2014, công chứng viên phải từ chối công chứng nếu phát hiện người yêu cầu không tự nguyện, bị ép buộc hoặc có hành vi gian dối. Ví dụ:
Người khác ép buộc người thừa kế ký vào văn bản từ chối di sản để hưởng lợi;
Người lập bị lừa về nội dung, hiểu sai về quyền của mình;
Có hành vi giả mạo chữ ký hoặc sử dụng giấy tờ giả. Trong những trường hợp này, việc từ chối công chứng văn bản từ chối di sản là cần thiết để bảo vệ quyền lợi hợp pháp của người thừa kế.
Tài sản thừa kế đang có tranh chấp hoặc bị kê biên
Nếu tài sản liên quan đến việc từ chối di sản đang bị tranh chấp, bị phong tỏa hoặc kê biên thi hành án, thì công chứng viên không được phép công chứng bất kỳ văn bản nào liên quan đến tài sản đó. Điều này nhằm tránh làm ảnh hưởng đến quá trình giải quyết tranh chấp và đảm bảo tính khách quan của thủ tục công chứng.
Văn bản vi phạm điều cấm của luật hoặc trái đạo đức xã hội
Công chứng viên sẽ từ chối công chứng nếu phát hiện nội dung văn bản từ chối di sản:
Có dấu hiệu trốn thuế, lẩn tránh nghĩa vụ tài sản (ví dụ: nợ ngân hàng, nợ thuế…);
Mang mục đích chuyển nhượng ngầm hoặc tẩu tán tài sản thừa kế;
Vi phạm điều cấm, trái đạo đức xã hội hoặc gây thiệt hại cho bên thứ ba.
Quá thời hạn hợp lệ để lập văn bản từ chối di sản
Theo quy định tại Điều 620 Bộ luật Dân sự 2015, người thừa kế chỉ có thể từ chối nhận di sản trong thời hạn 6 tháng kể từ ngày mở thừa kế. Nếu quá thời hạn này mà vẫn yêu cầu công chứng, công chứng viên phải từ chối vì văn bản đó không còn giá trị pháp lý.
Người yêu cầu không phải là người có quyền từ chối di sản
Chỉ những người được xác định là người thừa kế hợp pháp mới có quyền lập văn bản từ chối nhận di sản. Nếu người yêu cầu công chứng không có tên trong hàng thừa kế hoặc không chứng minh được mối quan hệ hợp pháp, thì hồ sơ sẽ bị từ chối công chứng ngay từ bước tiếp nhận.
Khi bị từ chối, tổ chức hành nghề công chứng phải thông báo bằng văn bản nêu rõ lý do. Người yêu cầu có quyền:
Bổ sung, chỉnh sửa hồ sơ để nộp lại;
Khiếu nại đến Sở Tư pháp hoặc Phòng Công chứng cấp trên nếu cho rằng việc từ chối là không có căn cứ.
Tuy nhiên, nếu lý do xuất phát từ việc vi phạm pháp luật hoặc thiếu năng lực hành vi, thì việc từ chối là hoàn toàn chính đáng và không thể khiếu nại.
Cách khắc phục khi bị từ chối công chứng
Để tránh bị từ chối công chứng văn bản từ chối di sản, người yêu cầu nên:
Chuẩn bị đầy đủ hồ sơ hợp lệ (giấy tờ nhân thân, chứng minh quan hệ, tài sản…);
Bảo đảm tự nguyện và minh mẫn khi lập văn bản;
Xác định rõ thời hạn lập văn bản từ chối di sản;
Thực hiện tại tổ chức hành nghề công chứng uy tín để được hướng dẫn đúng quy định.
>>> Xem thêm: Cập nhật mới nhất về các quy định liên quan đếndịch vụ sổ đỏ năm 2025
Kết luận
Việc từ chối công chứng văn bản từ chối di sản thường xảy ra khi hồ sơ không đầy đủ, người lập không đủ điều kiện pháp lý, hoặc có dấu hiệu gian dối, tranh chấp. Để đảm bảo quyền lợi của mình, người thừa kế nên tìm hiểu kỹ quy định pháp luật, chuẩn bị hồ sơ đúng thủ tục và làm việc với công chứng viên chuyên nghiệp.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay vớiVăn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
