Xử lý khi bên đặt cọc không nhận lại tiền: Căn cứ pháp lý và hướng dẫn thực tế
Trong các giao dịch dân sự như mua bán nhà đất, xe cộ, hoặc hàng hóa giá trị lớn, việc đặt cọc là biện pháp đảm bảo thực hiện hợp đồng. Tuy nhiên, trong thực tế phát sinh không ít trường hợp bên đặt cọc không nhận lại tiền, dù không phải là bên vi phạm. Vậy pháp luật quy định như thế nào vềxử lý khi không nhận lại tiền đặt cọc? Người đặt cọc phải làm gì để bảo vệ quyền lợi? Bài viết sau sẽ giải đáp chi tiết và đưa ra hướng xử lý phù hợp.
>>> Xem thêm: Những điểm cần kiểm tra kỹ trước khi ký Hợp đồng đặt cọc để bảo vệ quyền lợi hợp pháp của bạn
1. Xử lý khi không nhận lại tiền đặt cọc là gì?
Xử lý khi không nhận lại tiền đặt cọc là việc người đặt cọc sử dụng các biện pháp pháp lý để yêu cầu bên nhận cọc hoàn trả lại khoản tiền đã đặt cọc trong các trường hợp hợp đồng không được thực hiện, đặc biệt khi người đặt cọc không có lỗi hoặc bị bên kia đơn phương chấm dứt giao dịch.
Vấn đề này phát sinh phổ biến trong các giao dịch bất động sản, chuyển nhượng xe, thuê mặt bằng…
2. Căn cứ pháp lý về việc xử lý khi không nhận lại tiền đặt cọc
Các quy định pháp luật điều chỉnh việc xử lý khi không nhận lại tiền đặt cọc bao gồm:
Bộ luật Dân sự 2015, Điều 328: quy định về đặt cọc
Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015: quy định về trình tự, thủ tục khởi kiện dân sự
Luật Công chứng 2014, Điều 42: công chứng hợp đồng đặt cọc
Bộ luật Hình sự 2015, Điều 174 (trong trường hợp có dấu hiệu lừa đảo, chiếm đoạt tài sản)
3. Các tình huống phổ biến dẫn đến việc xử lý không nhận lại được tiền đặt cọc
Bên nhận cọc từ chối giao dịch nhưng không trả lại tiền
Bên nhận cọc bán tài sản cho người khác, bất chấp cam kết
Hợp đồng đặt cọc chỉ ký tay, không có người làm chứng, khó chứng minh
Không có điều khoản rõ ràng về xử lý khi vi phạm đặt cọc
>>> Xem thêm: Địa chỉ văn phòng công chứng nào đang được đánh giá cao nhất hiện nay?
4. Trách nhiệm của bên nhận cọc theo quy định pháp luật
Căn cứ Điều 328 Bộ luật Dân sự 2015, bên nhận đặt cọc phải:
Hoàn trả nguyên trạng tiền cọc nếu hợp đồng không được ký kết do lỗi khách quan hoặc hai bên thỏa thuận chấm dứt
Bồi thường gấp đôi số tiền đặt cọc nếu họ đơn phương từ chối giao kết hợp đồng mà không có lý do chính đáng
Trường hợp có dấu hiệu lừa đảo, bên đặt cọc có thể tố cáo hình sự theo Điều 174 Bộ luật Hình sự 2015
5.1. Thương lượng, hòa giải trong xử lý không nhận lại được tiền đặt cọc
Bước đầu tiên nên liên hệ với bên nhận cọc để thương lượng, yêu cầu hoàn trả tiền, có thể lập biên bản làm việc hoặc ghi âm cuộc trao đổi làm chứng cứ.
5.2. Gửi đơn yêu cầu tới cơ quan công an (nếu có dấu hiệu lừa đảo)
Trường hợp bên nhận cố tình chiếm đoạt, không giao dịch và không hoàn tiền, có dấu hiệu lạm dụng tín nhiệm hoặc lừa đảo, bạn có quyền gửi đơn tố cáo tại cơ quan công an cấp huyện.
Nếu giao dịch có hợp đồng đặt cọc hợp lệ (có chữ ký, bằng văn bản, có người làm chứng/công chứng), người đặt cọc có thể nộp đơn khởi kiện tại Tòa án nhân dân cấp quận/huyện nơi bị đơn cư trú để yêu cầu hoàn trả và bồi thường theo luật định.
5.4. Chuẩn bị hồ sơ khởi kiện
Hợp đồng đặt cọc hoặc văn bản thỏa thuận
Giấy tờ cá nhân của người đặt cọc (CCCD, sổ hộ khẩu)
Chứng từ chuyển khoản hoặc biên nhận tiền
Bằng chứng về việc bên kia vi phạm: tin nhắn, ghi âm, thông báo từ chối giao dịch
6. Ví dụ minh họa thực tế
Tình huống: Anh Q đặt cọc 300 triệu đồng cho bà H để mua căn hộ tại quận Tân Phú. Hai bên cam kết sẽ ký hợp đồng mua bán trong vòng 20 ngày. Tuy nhiên, đến thời hạn, bà H viện lý do cá nhân và không chịu bán, đồng thời cũng không trả lại tiền đặt cọc.
Xử lý: Anh Q gửi đơn khởi kiện lên Tòa án nhân dân quận Tân Phú kèm hợp đồng đặt cọc có chữ ký hai bên, biên lai chuyển khoản và đoạn ghi âm cuộc trao đổi. Tòa án xác định lỗi thuộc về bà H và tuyên buộc bà phải trả lại 300 triệu đồng tiền đặt cọc và bồi thường thêm 300 triệu đồng theo quy định tại Điều 328 Bộ luật Dân sự.
>>> Xem thêm: Dịch vụ sổ đỏ uy tín và nhanh chóng giúp bạn tiết kiệm thời gian lẫn công sức
Kết luận
Xử lý khi không nhận lại tiền đặt cọc là việc cần thực hiện kịp thời, đúng quy trình pháp lý và có bằng chứng rõ ràng. Việc lập hợp đồng đặt cọc đúng quy định, ghi nhận rõ hậu quả khi vi phạm và chuẩn bị đầy đủ tài liệu sẽ giúp người đặt cọc bảo vệ quyền lợi của mình một cách hợp pháp, nhanh chóng và hiệu quả.
Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào hoặc gặp khó khăn trong quá trình thực hiện các thủ tục liên quan đến xử lý khi không nhận lại tiền đặt cọc, hãy liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ qua số hotline 0966.22.7979 hoặc ghé thăm văn phòng trực tiếp. Chúng tôi cam kết mang đến dịch vụ tư vấn và hỗ trợ tận tình, chuyên nghiệp, giúp bạn tiết kiệm thời gian và giải quyết mọi vấn đề pháp lý một cách nhanh chóng và hiệu quả nhất.
>>> Xem thêm: Công chứng di chúc là gì và có bắt buộc không để di chúc có hiệu lực?
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
